'''Жер полюстерінің қозғалысы''' — [[География|географиялықгеография]]лық полюстердің жер бетінде орын ауыстыруы. Қозғалыс [[магниттік полюс]]термен сәйкес келеді, сондықтан үнемі ауысып тұрады. Жердің айналуына байланысты болатын бұл құбылысты алғаш рет 1687 ж. [[И.Ньютон]] ашты. Оның [[математикалық теория]]сын [[Л.Эйлер]] жасады (1790). Бұдан 100 жыл өткеннен соң Жер полюстерінің қозғалысы салдарынан жер бетіндегі [[пункт]] [[ендік]]терінде нақты өзгерістер болатыны байқалды. Сөйтіп, көптеген пункт ендіктерін бірнеше рет өлшеу арқылы Жер полюстерінің орын ауыстыруын зерттеуге болатыны дәлелденді. Жер полюстерінің қозғалысы салдарынан Жер беті [[нүкте]]лерінің [[координат]]тары мен жер бетіндегі нысандардың [[азимут]]тарына, [[астрономия]]лық және [[геодезия]]лық өлшеулердің нәтижесіне өзгерістер енгізілді. [[Солтүстік жарты шар]]дың магниттік полюсінің координаттары: қазіргі 75° с. е. және 101° б. б. 1904 жылдың мәліметі бойынша, 70,5° с. е. және 197,5° б. б. болған. Оңтүстік жарты шардың магниттік полюсінің координаттары: қазіргі 70° о. е. және 40° ш.б., 1912 жылдың мәліметі бойынша, 72,2° о. е. және 105,7° ш. б. болған. Жер полюстерінің қозғалысы магнит өрісімен және [[Күн]] әрекетімен байланысты. Олар тұрақты [[геомагниттік өріс]]ке қосылып, айнымалы магнит өрісін құрайды. [[Жер магнитизмі]] элементтерінің қазіргі бөлінуі біртекті магниттелген шардың магниттік өрісімен жердің тұрақты магниттік өрісінің ұқсастығы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Мұндай шардың магниттік полюстерін геомагниттік полюстер деп атайды. Олардың қазіргі координаттары 78,6° с. е. және 69,5° б. б., 78,6° о. е. және 110,5° ш. б.
<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2</ref>
