Инертті газдар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Инертті газдар''', асыл газдар – элементтердің [[периодтық жүйе|периодтық жүйесінің]]сінің VIII тобындағы [[химилық элементтер]]. Олар: [[гелий]], [[неон]], [[аргон]], [[криптон]], [[ксенон]], [[радон]]. Инертті газдар – түссіз және иіссіз, [[молекулалар|молекулалары]]ы бір [[атом|атомды]]ды, сұйылу, қату [[температура|температурасы]]сы өте төмен. Аздаған мөлшерде [[ауа|ауада]]да, [[минералдар]] құрамында, [[табиғи газдар|табиғи газдарда]]да, еріген күйінде [[су|суда]]да кездеседі. Сондай-ақ алып [[планеталар]] ([[Юпитер]], [[Сатурн]]) [[атмосфера|атмосферасынан]]сынан да табылған. [[Атомдық масса|Атомдық массаларының]]ларының өсуіне қарай олардың сұйылу, қату температуралары артады. [[Гелий]], [[неон]], ауадан жеңіл, ал қалғандары ауадан ауыр. Инертті газдар атомдарының сыртқы электрондық қабаты басқа элементтерге қарағанда берік (гелийде 2, басқасында 8 [[электрон]]), сондықтан олар электрон беріп не алып [[химиялық реакция|химиялық реакцияға]]ға түспейді, яғни инертті, бірақ молекулалары арасындағы [[Ван-дер-Ваальс күштері|Ван-дер-Ваальс күштерінің]]нің әсерінен немесе координациялық байланыс арқылы қосылыстар түзеді. 1962 ж. америкалық ғалым [[Н.Бартлетт]] (1932) газ күйіндегі [[ксенон]] ([[Xe]]) мен [[PtF₆]]-ны әрекеттестіру арқылы [[Xe]]([[PtF₆]]) және [[Xe]]([[PtF₆]])₂ қосылыстарының қоспасын алды. Бұдан кейін [[XeF₂]], [[XeF₄]], [[XeF₆]] және [[XeF₈]] қосылыстары, сондай-ақ [[оксифторидтер|оксифторидтері]]і және тіпті [[оттекті қосылыстар|оттекті қосылыстары]]ы синтезделді. Бұл жаңалықтардан кейін оларды инертті деп айту қиын болды. Дегенмен, химиялық активтігі төмен болғандықтан, оларды ([[металдар|металдарға]]ға ұқсатып) [[асыл]] деп айта бастады. Асыл газдардың химиялық қосылыстардағы ең жоғарғы [[валенттілік|валенттілігі]] 8 болғандықтан, оларды нөл тобының орнына VIII топтың негізгі топшасы деп санау ұйғарылды. Инертті газдар [[аэростаттар|аэростаттарды]]ды толтыру, температураны төмендету үшін, ал аргон мен неон жарық беретін шыны түтіктерде қолданылады. Сонымен қатар Инертті газдар түрлі заттарды ауа, т.б. орта әсерінен қорғауға пайдаланылады. Мысалы, балқыған [[магний|магнийді]]ді аргон атмосферасында құяды.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref>