Басымдық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 7 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2110909 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиеттер → Дереккөздер using AWB
1-жол:
'''Басымдық''', доминанта (латынша domіnans — басымдық, үстемдік ету) — әр түрлі салада қолданылатын термин:
*[[Басымдық (Әдебиет)|Басымдық]] ''Әдебиетте'' Үстемдік етуші [[идея]]; бір нәрсенің негізгі белгісі немесе оның маңызды [[құрамдас]] бөлігі;
*[[Басымдық (Физиология)|Басымдық]] ''[[Физиология|Физиологияда]]да'' — адамның және [[жануарлар|жануарлардың]]дың орталық [[жүйке жүйесі|жүйке жүйесіндегі]]ндегі белгілі бір аймағының күшті қозу нәтижесінде басқаларына уақытша басымдық танытып, үстемдік көрсетуі. Басымдық принципін [[орыс]] ғалымы А.А. [[Ухтомский]] ашқан (1923). Жүйке жүйесінің Басымдық қасиетіне күшті қозған аймақтың басқа аймақтардан қозу [[толқын|толқынын]]ын өзіне тартатын және басқа [[рефлектор|рефлекторлық]]лық актілерді уақытша тежеп тастайтын қабілеті жатады. Яғни, мидың күшті қозған бөлігі өзінен басқа әлсіз қозған процестердің ([[импульс|импульстардың]]тардың) қуатын тартып алады да, соны қорек етіп күшейеді. Басымдықтың қоректік, [[сақтық]], [[жыныс|жыныстық]]тық, т.б. түрлері болады;
*[[Басымдық (Музыка)|Басымдық]] ''Музыкада'' — [[мажор]] мен [[минор|минордағы]]дағы [[тональ|тональды]]ды дыбыстардың [[тоника|тониканы]]ны күшейту қызметі. Басымдық [[аккорд|аккордтарының]]тарының негізін [[лад|ладтың]]тың 5-сатысындағы үш дыбыстылық құрайды. Басымдық қызметін [[лад]] тудырған [[аккорд|аккордтар]]тар да атқара береді.<ref name="source1">''[[Қазақ Энциклопедиясы]]''</ref>
*Басымдық құқық бойынша — уақыттың алдын ораушылық; басымдыққа ие мән, ереже, құқық; қайсыбір жаңалықтағы, өнертабыстағы бірінші болушылық.<ref>Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. - Алматы: Жеті жарғы, 2008. ISBN 9965-11-274-6</ref>
== Дереккөздер ==
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
 
 
<references/>
Line 11 ⟶ 10:
*[[Қосалқы басымдылық]]
*[[Эмоциялы-мәнді басымдылық]]
 
{{stub}}
{{stub:Заң}}
{{wikify}}
 
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Саясат]]
[[Санат:Физиология]]
21-жол:
[[Санат:Құқық]]
[[Санат:Заң]]
 
 
{{stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Басымдық» бетінен алынған