ш
clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы" → Геология — Алматы: «Мектеп» баспасы using AWB
ш («Жануарлар» деген санатты аластады; «Ішекқуыстылар» деген санатты қосты (HotCat құралыны...) |
ш (clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы" → Геология — Алматы: «Мектеп» баспасы using AWB) |
||
[[Image:Coral polyp.jpg|thumb|right|280px|Сегізсәулелі маржан құрылысы.]]
'''Маржан Полиптері''' (''Anthozoa'') – омыртқасыз жануарлардың [[ішекқуыстылар типі]]нің бір класы. Маржан полиптері '''5 класс тармағына бөлінеді''', оның '''үшеуі жойылып кеткен''', '''екеуі''':
* сегіз сәулелі маржандар (Octocorallіa)
және
* алты сәулелі маржандар (Hexacorallіa).
<br>
'''6000 түрі белгілі'''. ''Қаңқасы барлары'' '''топтанып''' тіршілік етеді. Ал''' жеке''' М. п-нде ''қаңқа болмайды'', олардың денесі '''[[цилиндр]]''' тәрізді, төм. жағы жалпайып табанға айналған, табанымен су астындағы [[грунт]]қа бекиді. Табанының қарама-қарсы жақ ұшында ұзын жіңішке '''қармалауыш шоғырлары'''мен (6 не 8 сәулелі) қоршалған '''ауыз қуысы''' бар. Көбінесе [[планктон]]мен қоректенеді. М. п. '''[[жыныс]]ты да, жыныссыз''' да түрде көбейе береді. [[Дернәсіл]]і планула ауыз тесігі арқылы аналық полиптан бөлініп шығып, біраз уақыт суда жүзіп жүргеннен кейін су астында субстратқа орнығып, [[ересек]] түріне айналады. Жыныссыз көбеюі '''[[бүршіктену]]''' арқылы жүреді. Полиптің денесінде бүршік пайда болады да, оның ұшында жаңа қармалауыштардың бастамасы түзіледі, бірақ аналық дарабастан бөлінбей көбейе береді. Кейбір жеке тіршілік ететін [[актиниялар]] көлденең және ұзына бойына бөліну арқылы көбейеді. М. п-нің көпшілігі '''дара жыныстыла'''р, түрленбей дамиды, тек полип пішінді болады (қ. Гидроидтар). [[Атлант мұхиты|"Атлант"]], [[Үнді мұхит|"Үнді"]], [[Тынық мұхит|"Тынық"]] мұхиттарының тропиктік аймағында [[риф]] құрушы [[мадрепор маржандары]] (6 сәулелі маржандар) кең таралған. Бұл маржандар тұзд. ''3,5ү'' болатын, темп-расы ''20С-тан'' төмендемейтін, ''таза оттекке бай'' теңіз суында ғана (50 м-ге дейінгі тереңдікте) тіршілік ете алады. [[Маржан рифі|"Маржан рифтерінің"]] арасындағы жануарлар ([[балық]], [[моллюск]], [[шаянтәрізділер]], т.б.) мен өсімдіктер ([[балдырлар]]) бірігіп, біртұтас ерекше бірлестік немесе [[биоценоз]] құрайды. ''Б. Минсаринова''
<ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}▼
[[Санат: Геология]]▼
[[Санат:Ішекқуыстылар]]
{{Geology-stub}}
▲{{wikify}}
|