Кәсіпорын: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB
ш clean up, replaced: заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. - Алматы → заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы using AWB
1-жол:
[[Сурет:Biala Fabryka2.jpg|thumb|300px| right| Кәсіпорын]]
 
'''Кәсіпорын''' – қоғамдағы [[еңбек бөлінісі]] жүйесіндегі оқшауланған дербес өндірістік-шаруашылық бірлік, яки [[заңды тұлға]] құқығы берілген шаруашылық жүргізуші [[субъект]]; өндірістік-шаруашылық қызметті ұйымдастырудың негізгі нысаны. Ол әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен [[еңбек ұжымы]]н пайдалана отырып, [[өнім]]([[тауар]]) өндіреді, [[жұмыс]]тарды орындайды, [[Қызмет көрсету|қызмет]]тер көрсетеді және [[өндіріс]] құрал-жабдығы мен басқа да мүлікке меншік нысандарына қарамастан заңды тұлға ретінде және [[шаруашылық есеп]] принципіне сүйеніп әрекет етеді. Кәсіпорын заңнамада тыйым салынбаған және кәсіпорынның жарғысында көзделген мақсаттарға сай келетін кез келген шаруашылық қызметпен айналыса алады. Кәсіпорын өзінің қызметін дербес жүзеге асырады, шығарылатын өнімін, салықтар мен бюджетке басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған [[пайда]]ны иеленеді. Кәсіпорын [[мемлекеттік тіркеу]]ден өткен күннен бастап құрылды деп саналып, заңды тұлға құқығын иеленеді. Тіркеу үшін [[құрылтайшы]] оны құру туралы шешімді немесе құрылтайшылардың шартын, кәсіпорынның [[жарғы]]сын және басқа құжаттарды ұсынады. Кәсіпорынның дербес [[баланс]]ы, банктерде [[есеп айырысу шоты]] мен өзге де шоттары, өзінің атауы жазылған [[мөр]]і болады. Мүліктік кешен ретінде кәсіпорынның құрамына оның қызметі үшін керекті мүліктің барлық түрлері, бұған қоса жер телімдері, [[ғимарат]]тар, [[жабдық]]тар, [[шикізат]], өнімдер, талап құқықтары, сондай-ақ, кәсіпорынды, оның өнімін, жұмыстары мен көрсететін қызметтерін дараландыратын таңбаларға құқықтар (фирмалық атаулар, тауар белгілері, қызмет көрсету белгілері) және заң мен шартта өзгедей көзделмеген жағдайда басқа да айрықша құқықтар кіреді. Меншік иесінің немесе ол уәкілдік берген органның келісуімен кәсіпорын заңды тұлға құқықтары берілген [[Еншілес кәсіпорындар|еншілес шаруашылық жүргізуші субъектілер]], сондай-ақ филиалдар, бөлімшелер, банкіде шот ашу құқығы бар басқа да оқшауландырылған бөлімшелер құра алады. Тиісті орган арқылы мемлекет, еңбек ұжымдары, жеке және заңды тұлғалар, соның ішінде шетелдік тұлғалар да, кәсіпорынның құрылтайшылары бола алады. Меншік нысандарына қарай кәсіпорын жеке, мемлекеттік, ұжымдық немесе аралас [[меншік]]тегі, сондай-ақ, қоғамдық ұйым меншігіндегі кәсіпорын нысанында құрылуы мүмкін. Олар жекеше кәсіпорын, серіктес (жарнапұлға негізделген [[серіктестік]]), [[акционерлік қоғам]], мемлекеттік кәсіпорын, коммуналдық кәсіпорын түрлеріне жіктеледі. [[Нарықтық экономика]]ға көшу жағдайында жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың дербестігін кеңейтумен бірге экономикалық бірігудің жаңа нысандарын – серіктестіктер, [[қауымдастық]]тар, бірлескен кәсіпорындар, шағын кәсіпорындар, [[консорциум]]дар, [[биржа]]лар, коммерциялық банктер құрудың тиімділігі айқындала бастады.<ref>Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. - Алматы: Жеті жарғы, 2008. ISBN 9965-11-274-6</ref>
 
===Аралас кәсіпорын===
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Кәсіпорын» бетінен алынған