Хайуанаттар бағы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 69 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q43501 (translate me) |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
3-жол:
[[Сурет:Barcelona.Zoologico.Delfin.jpg|thumb|right|250px|Барселона Аквариумы]]
'''Хайуанаттар бағы''', ''[[зоопарк]]'' – жабайы жануарларды қолда (''торда, қоршауда'') немесе жартылай қолда (''табиғи мекендеу ортасына жақын көлемде қоршалған аумақ'') ұстайтын ғылыми ағарту мекемесі.
== Басты міндеті ==
Жануарлар әлемінің түрлерін қалың көпшілікке көрсету, [[жаратылыстану]] білімін насихаттау және жабайы фаунаны қорғау идеяларын тарату, сирек кездесетін, жойылып бара жатқан жануарлар [[генофонд]]ысын сақтау.
== Тарихы ==
Алғаш хайуанаттар бағы б.з-дан 1500 жыл бұрын [[Мысыр]]да, 1000 жыл бұрын [[Қытай]]да (''«Білім бағы»'' деген атпен) ұйымдастырылған. [[Еуропа]]да 18–19 ғасырларда ашылды ([[Вена]]да 1752 жылы, [[Мадрид]]те 1774 жылы, [[Берлин]]де 1844 жылы, [[Париж]]де 1858 жылы, [[Мәскеу]]де 1864 жылы, тағы басқа).
== Қазақстанның хайуанаттар бағы ==
Қазір дүние жүзінде '''850'''-ден астам, [[ТМД]] елдерінде '''33''', [[Қазақстан]]да '''3''' хайуанаттар бағы бар. [[Алматы]] зообағы [[1937]] жылы құрылған. Жер көлемі '''54''' га. '''7''' секцияда хайуанаттардың '''530'''-дан аса түрінің '''5900'''-дей данасы тіршілік етеді. '''77''' түр ''Халықаралық табиғат қорғау одағының'', [[ТМД]] және Қазақстанның «[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]] енгізілген.
Қазақстан [[фауна]]сында кездеспейтін '''сүтқоректілер''': ''[[барибал]]'' ([[Америка]] қара аюы), [[Африка]] арыстаны, ''[[Австралия кенгуруі]]'', ''Жапон макакасы, Үнді тырнасы, Мысыр кобрасы, Қытай аллигаторы''; құстардың 70-тен астам сирек кездесетін түрлері: ''[[эму]], [[нанду]],'' тағы басқа. өсіріледі. Бақта ''ақ аю, парсы ірбісі, сервал мысығы, қызыл қасқыр, бегемот, Амур жолбарысы,'' т.б. жануарлар қоршауда көбейіп, ұрпақтарын жалғастыруда. Олар дүние жүзіндегі басқа хайуанаттар бағында өсірілетін түрлермен алмастырылады не сатылады. Кейбір түрлер, мысалы, ''тоғай бұғысы, ителгі'' табиғи мекендеріне жіберіледі. [[Бақ]]та ''«Теңіз аквариумы»'' павильоны жұмыс істейді, онда әлемдік фаунада сирек кездесетін балықтардың, шаянтәрізділер мен қосмекенділердің бірнеше түрін тамашалауға болады.
Алматы хайуанаттар бағы сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жабайы жануарларды қорғау жөніндегі көптеген халықараралық бағдарламаларға қатысады. [[Қарағанды]] зообағы [[1938]] ж. құрылған. Жер көлмі '''14''' га. Зообақта '''балықтардан:''' ''тұқылар, тұқытістілер, алабұғалар; құйрықты және құйрықсыз қосмекенділердің'' бірнеше түрі; '''бауырымен жорғалаушылардан:''' ''тасбақа, ешкіемер, ұршықсап кесіртке, жармасқы, нағыз кесіртке, сұр кесел''; '''жыландардан:''' ''айдаһар, торлы жыландар, сұр жыландар''; '''құстардан:''' ''қоқиқаз, құтан, ақ дегелек, қыран, сұңқар, тырна, балықшы тұйғын, шағала, жапалақ,'' т.б.; '''сүтқоректілерден:''' ''лемур, лори, мартышка, піл, қызыл қасқыр, Бұқар бұғысы, аю, кәмшат,'' т.б. аңдар бар.
[[Шымкент]] зообағы [[1980]] жылы құрылған. Жер көлемі '''54''' га, оның '''34''' га аумағында экспозиция орналасқан, жануарлардың саны – '''1000''' бас. Зообақта '''6''' секция жұмыс істейді, онда жануарлардың '''165''' түрі ұсталады, олардың '''20''' түрі Қазақстанның «[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]] енгізілген.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы|Қазақ ұлттық энциклопедиясы]]</ref>
== Дереккөздер ==
<references/>
| |||