Ғылыми фантастика: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, анықтамалық. - Алматы → анықтамалық. — Алматы, ЖШС, 2010. → ЖШС, 2010 жыл. using AWB |
||
1-жол:
[[File:War-of-the-worlds-tripod.jpg|thumb|«[[Әлемдер соғысы]]»]]
[[File:
'''Ғылыми фантастика''' ({{lang-en|scіence fіctіon}} – ғылыми туынды) — [[көркем әдебиет]]те, сондай-ақ [[кино]], [[кескіндеме]], т.б. өнер салаларында қалыптасқан жанр.
Ғылыми-фантастика өнердегі дербес жанр ретінде [[20 ғ.|XX ғасырда]] қалыптасқанымен, оның қайнар бастаулары ежелгі [[
[[Фантастика]] ({{lang-el|phantasіa}} —– қиялдау, phantastіke – қиялдау өнері) ұғымының өзі де қиялдану өнеріне байланысты пайда болған. Қазіргі әдебиеттану мен өнертану ғылымында фантастиканың «ертегілік» және «ғылыми» белгілерінің ара-жігі ажыратылмаған. Әдебиетте ғылыми-фантастика – ғылыми поэзия және ғылыми [[проза]] болып, екі пішімде қалыптасты.
[[Ғылыми поэзия]] терминін әдебиеттану саласында алғаш француз поэзиясының теоретигі [[Рене Гиль]] «Сөз туралы трактат» ([[1896]]) еңбегінде қолданды. Ол ғылыми поэзияның белгілері ежелгі дәуір әдебиетінің өкілі [[Лукреций Кар]]дың «Заттың табиғаты» поэмасында көрініс тапқанын мысалға келтіреді. Поэзиядағы ғылыми фантастика жалпы фантастикалық арнадан бөлекше, философиялық-әлеумметтік бағыттағы мүмкіндігімен ерекшеленеді. Ғылыми фантастика прозаның барлық жанрында ([[роман]], [[повесть]], әңгіме, т.б.) қарқынды дамып, көркем әдебиеттің арналы саласына айналды.
== Қазақ ғылыми фантастикасы ==
Қазіргі қазақ әдебиетіне ғылыми фантастика дербес жанр ретінде XX ғасырдың [[1970 жж.|70]]–[[1980 жж.|80-жылдары]] республика жазушыларының шығармалары арқылы қалыптасты. Зерттеушілер [[қазақ әдебиетіндегі]]ндегі ғылыми фантастика жанрының алғашқы белгілерін ертегілерден («[[Ер Төстік]]», «[[Ұшқыр кілем]]», т.б.), аңыздарын («[[Қорқыт ата]]», «[[Баба түкті шашты Әзиз]]», т.б.) таратып, болашақты болжай білген халық қиялының ұшқырлығына тәнті болуда.
== [[Кино]]фильмдерде ==
Кинода ғылыми фантастика жанры XX ғасырдың басында қалыптаса бастаса, ал бейнелеу өнеріндегі ғылыми-фантастика жанры көбінесе көркем шығармалардың сюжеттері негізінде қалыптасқан.
==Дереккөздер==
* “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
* “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық.
[[Санат:Ғылыми фантастика]]▼
{{Lit-stub}}▼
▲{{Lit-stub}}
▲[[Санат:Ғылыми фантастика]]
| |||