Ашқарақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, Бес жүз бес сөз.—Алматы → Бес жүз бес сөз.— Алматы, Рауан, 1994. → Рауан, 1994 жы using AWB |
||
1-жол:
Сөз төркіні бұдан бұрын шыққан бір еңбекте талданған болатын. Қазіргі [[қазақ тілі
'''«Ашқарақ»''' сөзінің төркінін зерттеушілер пікірінше, бұл сөз тілімізде жиі қолданылатын ''«аш»'' (тамақ ішпеген, нәр татпаған мағынасындағы) сөзі мен кейбір түркі тілдерінде ([[тува тілі|тува]], [[хакас тілі|хакас]], [[якут тілі|якут]], сары [[ұйғыр тілі|ұйғыр]]) «көз» мағынасын беретін ''«қарақ»'' немесе ''«харах»'' тұлғаларының қосындысынан туғандығы байқалады. Түркі тілдерінде, жалпы тілдерде, сөздердің бірігуі арқылы үшінші бір сөз жасалып, өзгеше мағынаға ие болатынын теріс деуге, әсте, болмайды. Сондықтан да ''«ашқарақ»'' сөзінің төркінін зерттеушілердің болжамы көңілге қонымды, ойға оралымды екендігінде дау жоқ. Алайда, кейбір тілдік деректер бұл жорамалға жасқана, күдіктене қарауға мәжбүр етеді де, сөз төркінін басқаша қарастырса қалай болар еді деген ойға жетектейді.
8-жол:
#тамақ талғамайтын адам
- деген мағыналарда қолданылады. Осыларды көрсете отырып, тіліміздегі ''«ашқарақ»'' сөзі парсының ''«хошхорак»'' сөзінің туындысы болар деген тұжырымға келеміз. Бұл ойымызды тіліміздің заңдылықтары да қуаттайды. [[Араб тілі|Араб]], парсы тілінен ауысқан сөздердің басындағы ''«ғ»'', ''«х»'' дыбыстары кейде біздің тілімізде түсірілуіне байланысты алғашқы хөз бірінші дыбысынан айырылып, ''«ош»'' одан әрі ''«аш»'' тұлғасына дейін өзгерген. Ал екінші — ''«хорак»'' сөзінде ''«х»'' орнына ''«қ»'', бірінші буындағы ''«о»''-ның орнына ''«а»'' дыбысы қолданудан «қарақ» қалпына жетіп, қазақ тілінде ''«ашқарақ»'' түрінде тұлғаланып тұр. Болжамымызды [[қырғыз тілі
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Әдебиет]]
| |||