Діні: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, Бес жүз бес сөз.—Алматы → Бес жүз бес сөз.— Алматы, Рауан, 1994. → Рауан, 1994 жы using AWB
5-жол:
сөзінің қатысуымен қалыптасқан тұрақты тіркес те бар:
 
''дэл хара'' — қатал, жүрегі қатып қалған мағынасында қолданылады. Енді осы тіркестегі жеке сөздер мағынасына келсек, ''«дэл»''—жүрек, ''хара'' — гранит. Мұнан кейін, граниттің тастың бір түр екендігін, тас болған соң оның қатты болатындығын айтпаса да белгілі. [[Қазақтар|Қазақтардың]]дың кейде ''«қара жүрек»'' деп қолдануының өзі парсы тіліндегі ''«дэл хара»'' тіркесінің жартылай өз тіліне аудара айтуы нәтижесінде қалыптасуы мүмкін. Демек, ''«жүрек мейірімсіздігін»'' тастың ([[гранит]]) қаттылығына теңеуден туған.
 
Парсының ''«дэл»'' сөзі ''«діл»'' қалпында ертедегі молда, кейбір ақындар тілінде қолданылғанымен, дәл қазіргі кезде жеке тұрып не тіркес құрамында қолданудан тыс қалған. Сондықтан да ұмытылып, нәтижесінде ертеде қалыптасқан тіркестің өзіндегі ''«діл»'', осы кездерде жиі қолданылатын ''«дінге»''
айналдырылып, тіркестің ''«діні қатты»'' қалпына келуіне себепші болған.
 
Ойымызды дәлелдей түсерлік тағы бір дерек — [[қырғыз тілі|қырғыз тілінде]]нде парсының ''«дэл»'' сөзі осы кезге дейін ''«дил»'' дыбыстық өзгерісімен жеке тұрып та, тұрақты тіркес құрамында тұрып та қолданыла береді: ''тили сенде, дили — жат'' ({{lang-ru|на языке мед, а на сердце лед}}). [[Қырғыздар|Қырғыздың]] бұл мәтелінің біздегі ''«тілі тәтті, діні қаттыдан»'', мағына жағынан ешбір айырмасы жоқ. Сөйтіп, ''«Діні қатты, тілі тәтті»'' тұрақты тіркесі сәл дыбыстық өзгеріске ұшыраған ''«ділі қатты, тілі тәтті»'' дегенің бір варианты дей аламыз.<ref>Бес жүз бес сөз.—Алматы— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-қ2459-6</ref>
==Дереккөздер==
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
{{wikify}}
 
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Әдебиет]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Діні» бетінен алынған