Аспан координаталарының жүйелері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

(ф және X) [[география|географиялық]]лық [[Координаталық түрі|координаталардың]] көмегімен анықталатыны белгілі. [[Аспан]] координаталары аспан денелерінің аспан [[сфера|сферасында]]сында орналасуын анықтайды.<br />

[[Аспан координаталар|Аспан координаталары]]ы [[Географиялық карта|географиялық]] координаталарға ұқсас,бірақ [[Астрономия|астрономдар]] [[География|географтарға]] қарағанда әртүрлі зерттеу мәселелеріне байланысты аспан координаталарының бірнеше жүйесін қолданады. Солардың екеуімен танысайық.<br />

Координаталардың [[көкжиек|көкжиектік]]тік жүйесі. Жұлдыздардың [[Көкжиек|көкжиеккекөкжиек]]ке және дүние бұрыштарына катысты кәрінерлік орналасуын қарастырсақ, онда координаталардың көкжиектік жүйесін алу ыңғайлы. Бұл жүйедегі негізгі жазықтық —математикалық [[көкжиек]] жазықтығы. Аспан шырағының орны екі [[Бұрыш|бұрышпенбұрыш]]пен анықталады, оның бірі — [[көкжиек]] сызығы бойымен өлшенетін шырақ вертикаліне дейінгі бұрыш — азимут (А). Бұл бұрыш астрономияда, әдетте, оңтүстік [[Нүкте|нүктеденнүкте]]ден батысқа қарай, ал географияда солтүстік нүктеден шығысқа қарай есептелінеді. Екіншісі —вертикаль бойымен өлшенетін шырақтың көкжиектен бұрыштық қашықтығы— шырақ биіктігі (һ).<br />

[[Шырақ]] биіктігінің мәні -90°-тан +90°-қа дейін болады. Бұрыш өлшегіш құрал көмегімен (мысалы, теодолит) аспан денесінің көкжиектік координаталарын анықтау оп-оңай.Бірак бұл координаталар жүйесін колдану кезінде туындайтын қолайсыз жағдайлар да бар. Себебі аспан денелерінің кекжиектік координаталарының мәні уақыт пен бақылаушының тұрған орнына байланысты. Мұндай координаталарды [[жұлдыз|жұлдыздық]]дық карталар мен атластарда қолдану мүмкін емес. Көкжиектік [[Координаттар|координаталар]] шырақтардың аспанда белгілі бір орын мен уақыттағы орналасуын анықтайды.