Иммунды жүйе: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 74 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1059 (translate me) |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
7-жол:
''Көкбауыр'' - құрсақ куысының жоғары бөлігінің сол жағындағы 9-11 қабырғалардың тұсында орналасқан сыңар мүше. Оның ұзындығы шамамен 10-14 см, ені 6-10 см, қалыңдығы 3-4 см, салмағы 150- 200 г. Көкбауырда қан жасушалары түзіледі әрі уақытша сақталады. Сонымен бірге көкбауырда тіршілігін жойған [[эритроциттер]] жиналады.
Иммундық мүшелер ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын және генетикалық тұтастығын қамтамасыз етеді.
Иммундық жуйенің жалпы сипаттамасы
Иммундық жүйе ағзаның жұқпалы ауруларға және табиғи
жай заттардың зиянды әсеріне қарсы туру қабілеттілігін
қамтамасыз етеді, қызметі қалпынан өзгергенде адам ауруларға
тез ұшырайды.
Иммунитет - ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұру, бөтен
заттарды, вирустарды, бактерияларды танып зиянсыздандыру
қасиеті.
Адамда екі түрлі иммунитеті болады:
- іштен туа біткен иммунитет
жүре пайда болған иммунитет
Іштен туа біткен иммунитет - бөтен бөлшектерге қарсы ағзада ең бірінші
қорғаныш реакциялары қалыптасады.
Іштен туа біткен иммунитет бөтен заттың немесе бөлшектің түріне
ерекшелігін көрсетпейді.
Іштен туа біткен иммунитеттің негізгі жасушалары:
макрофагтар,
моноциттер
нейтрофилдер.
Ағзаға бөтен зат түскенде аталған жасушалар мембраналардың сыртқы
жағында орналасқан рецепторлармен оларды байланыстырып жұтып алады
да ыдыратады.
Іштен туа біткен иммунитеттің реакцияларын қалыптастырады:
- сулы ортада еритін факторлар, цитокиндер, мысалы, интерферондар,
интерлейкиндер т.б. қосылыстар.
- комплемент жүйені активтендіретін қосылыстар.
Иммундық жүйенің қызметі:
ағзаның бөгде заттар мен бөлшектерге қарсы тұру қабілеттілігін күшейтеді;
ағзанын генетикалық тұрақтылығын сақтайды;
ағзаны жұқпа аурулардан қорғайды, қатерлі ісіктердің түзілуін бақылайды;
ауыстырып отырғызған мүшеге қарсы ағзаның жауабын қалыптастырады;
басқа қызметтер атқарады.
Иммундық жүйенің мүшелері басқа мүшелермен өзара әрекеттеседі.
Иммундық жүйенің қасиеттері:
жоғары ерекшелігі, бөгде қосылыстар мен бөтен микроорганизмдерге қарсы ерекше реакцияларды қалыптастырады.
2. ағзаның өзінің қосылысын танып, бөтен заттан айыру қабілеттілігі.
Өте сирек кездесетін құбылыс – иммундық жүйенің әсері ағзаның
өзінің қалыпты ұлпаларының жасушаларына қарсы бағытталады,
нәтижесінде адамда аутоиммундық аурулар дамиды.
Иммундық жүйенің жауабы есте сақталады,
Антигенмен организм қайта кездескенде иммундық жүйенің
реакцияларының жылдамдығы және тиімділігі жоғары болады,
антиденелердің деңгейі тез жоғарылайды.
Антигендердің ең бірінші акцепторлары ретінде лимфоциттер қызмет
атқарады.
Лимфоциттер лимфалық түйіндерінде орналасады.
Иммундық жүйе мүшелері:
орталық иммундық жүйе мүшелері: тимус (айырша без), сүйек кемігі;
перифериялық иммундық жүйе мүшелері: көкбауыр, лимфа түйіндері, әр түрлі ішкі мүшелердегі лимфоидті ұлпа жиынтықтары.
Сүйек кемігі – бағана жасушалар түзілетін мүше.
Бағана жасушалар иммундық жүйе жасушаларының, оның ішінде
лимфоциттердің негізгі көзі.
Тимус – Т-лимфоцитер дамиды, жіктеледі және жетіледі.
Көкбауыр – қанағымына түскен бөгет ақуыздар, бұзылған формалық
элементтер, микроорганизмдер үшін күшті фильтр ретінде қызмет
атқарады.
Лимфа түйіндері – лимфоциттер түзілетін шеткі қантүзу мүшесі.
Лимфа түйіндерінде фагоцитоздың көмегімен бөгде заттар залалсызданады,
Т- және В-лимфоциттер, антиденелер түзіледі.
Лимфа түйіндері қорғаныш және қантүзу қызметтерін атқарады.
Иммундық жүйенің жасушалары:
лимфоциттер,
фагоциттер,
базофилдер,
бағана жасушалар,
тромбоциттер,
басқа жасушалары, мысалы ұлпа жасушалары.
Барлық жасушаларының тегі – плюропотентті
бағана жасушалары.
<ref> Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. –Алматы, Ана тілі, 1993. ISBN 5-630-0283-X</ref>
<ref>Әлімқұлова Р., Сәтімбеков Р. Ә 55 Биология: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. - 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2008. - 320 бет. ISBN 9965-34-812-Х</ref>
<ref> Р.Ұ. Бейсембаева. Медициналық және ветеринарлық биотехнология. Оқу құралы. - Алматы, 2009. 200 бет </ref>
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
| |||