Монтмориллонит: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 21 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q422131 (translate me) |
ш clean up, replaced: Қазақша энциклопедия 6 том → «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев — Алматы «[[Қазақ энци using AWB |
||
42-жол:
| references = <ref name=HBM>[http://rruff.geo.arizona.edu/doclib/hom/montmorillonite.pdf Handbook of Mineralogy]</ref><ref name=Mindat>[http://www.mindat.org/min-2821.html Mindat]</ref><ref name=Webmin>[http://webmineral.com/data/Montmorillonite.shtml Webmineral data]</ref>
}}
'''Монтмориллонит''' (Францияның [[Вьенн]]а департаментіндегі [[Монтморийон]] қаласының атынан шыққан) – силикаттар класының [[минерал]]ы. Химиялық құрамы: (Na, K, Ca) (Al, Fe, Mg) [(Sі, Al)<sub>4</sub>O<sub>10</sub>] (OH)<sub>2</sub>*nH<sub>2</sub>O. Минералдың құрылымы үш қабатты пакеттен (текшеден) тұрады. Оның екі қабаты кремний-оттекті тетраэдрден құралған, олардың арасындағы алюминий катиондарынан тұратын үшінші октаэдрлі қабаты кристалдың тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Пакет (текше) араларын су молекулалары Ca<sup>2</sup>+, Mg<sup>2</sup>+, Na+, K+, т.б. алмасу катиондары толтырады. [[Алюминий]]дің Fe<sup>3</sup>+, Cr<sup>3</sup>+, Ca<sup>2</sup>+, Mg<sup>2</sup>+, Zn<sup>2</sup>+, Cu<sup>2</sup>+, Lі+, т.б. [[катион]]дарымен алмасуынан Монтмориллониттің [[нонтронит]], [[керолит]], [[хризоколла]], [[бейделлит]], [[сапонит]], т.б. көптеген түрлері түзіледі. Монтмориллонит жасырын кристалды, топырақ тәрізді, тығыз массалы [[агрегат]]тар құрайды және ұсақ қабыршақтар түрінде кездеседі. [[Магма]]лық жыныстардың, олардың туфтарының, [[кальцийлі]], темірлі шөгінді жыныстардың жер бетінде, құрғақ климат жағдайында, сілтілік ортада үгілуінен, сазды жыныстардың шайылып екінші жерге тұнуынан пайда болады. Түсі ақшыл сұр, көкшіл ақ, қызғылт, кейде жасыл; Моос шкаласы бойынша қатт. 1 – 2,5; тығыздығы 1,8 г/см<sup>3</sup>. [[Кавказ]] таулары, [[Қырым]] түбегі, [[Түрікменстан]], [[АҚШ]], [[Жапония]], [[Франция]], т.б. елдерде Монтмориллониттің бірнеше кендері бар. [[Мұнай]] өнімдерін тазарту, [[сабын]] қайнату, [[резина]], қағаз, құрылыс материалдарын, тамақ өнімдерін тазарту, т.б. үшін қолданылады.<ref>
== Дереккөздер ==
| |||