Монополия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: - Алматы: → — Алматы:, "Зияткер" ЖШС → «Зияткер» ЖШС using AWB
1-жол:
'''Монополия''' ({{lang-el|monоs}} – жалғыз және ''poleo'' – сатамын) —
# бір тұлғаның немесе тұлғалар тобының, мемлекеттің белгілі бір затқа (мысалы, жерге), белгілі бір затты өндіруге немесе сатып алуға, белгілі бір тауарлармен сауда жасауға айрықша құқығы;
# салалық, ұлттық немесе әлемдік рынокта басым, үстем жағдайға ие кәсіпорын немесе кәсіпорындар тобы. Монополия әдетте жеке меншіктегі, өзіндік, топтық немесе [[акционер]] меншіктегі және өнім өндіру мен өткізуді бақылайтын ірі шаруашылық бірлестіктер ([[картель]]дер, [[синдикат]]тар, [[концерн]]дер, [[консорциум]]дар, т.б.) болып табылады. [[Өндіріс]] пен капиталды жоғары деңгейде шоғырландыру негізінде Монополия көп пайда табу мақсатымен бағаны белгілеп, бақылап отырады. Өндірісті Монополияландыру нарықтық экономиканың бәсекелестік әлеуетін тұншықтырады, бағаны өсіріп, өндіріс көлемін төмендетеді, Монополияға қыруар пайда түсіреді. Тәжірибеде шығарылатын өнімнің 80%-ына монопол. бақылау жасау қалған өндірушілерге бағаны өктемдікпен таңу үшін жеткілікті. Дамыған елдердің бәрінде, оның ішінде Қазақстанда да монопол. өктемдікке қарсы Монополияға қарсы заңдар қабылданған; 3) бір немесе бірнеше кәсіпорын бақылау жасайтын нарық түрі; [[монопсония]] не [[олигополия]] түрінде де көрініс табуы мүмкін. Жасырын Монополия, яғни заңды тұрғыда салынған тыйымдар мен шектеулердің көмегімен бәсекеден қорғалған (көбінесе мемлекеттік Монополия), табиғи Монополия, яғни мұндай монополиясыз ресурстарды тиімді пайдалануға қол жеткізуге болмайтын қажеттіліктен туған ашық Монополия, яғни бір фирма жағдайлардың тоқайласуы себепті тауарды бірден-бір өндірушіге айналатын Монополия түрлеріне бөлінеді.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.ISBN 9965-32-491-3 </ref> <ref> Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне ғылым министрлігінің Экономика институты, "«Зияткер"» ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2 </ref>
 
== Дереккөздер ==
12-жол:
 
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Саясат]]
[[Санат:Экономика]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Монополия» бетінен алынған