Күнтізбе: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: әзербайжан → Әзірбайжан using AWB |
шӨңдеу түйіні жоқ |
||
9-жол:
622 ж. арабша 1-жыл. Ол [[Мұхаммед пайғамбар]]дың [[Мекке]]ден [[Медине]]ге көшіп барған жылы. Жылдардың бұл жүйесі [[ай һижрасы]] деп аталады. Араб күнтізбесі араб елдерінде, Азия мен Африканың мұсылман дінін тұтатын көптеген елдерінде ресми қолданылады. Еврейлер ертеде Вавилон күнтізбесін қолданған, кейін біздің заманымыздан бұрынғы 4-ғасырда аралас күнтізбеге көшті. Еврейше жыл есебі біздің заманымыздан бұрынғы 3761 жылдан басталады. Яғни сол жылы “дүние жаралған”. Бұл күнтізбе [[Израиль]] мемлекетінде қолданылады. Ежелгі түркілер, негізінен, күн күнтізбесін пайдаланған. Кейін ол қазақ, өзбек, түрікмен, татар, Әзірбайжан, т.б. халықтардың күнтізбелеріне негіз болды. Қазақтар мүшел есебі мен тоғыс есебін де қолданған. Қазақстанда 1918 жылдан бері Григорий күнтізбесі қолданылып келеді.<ref name="source1">“Балалар Энциклопедиясы”, V-том</ref>
<big>'''Алғашқы күнтізбе'''</big><big><big><big><big><sup></sup></big></big></big></big>
Line 14 ⟶ 15:
Көптеген ғасырлар бұрын Орталық Америкада құдіретті ацтектер мемлекеті болды. Оларжылдың 365 күнін 18 айға 20 күнен бөліп және әр күнге 5 «бақытсыз» күндерді қосқан. Ацтектер тастан дөңгелек пішінді орасан күнтізбе ойып жасаған. Әр күннің өзіне сәйкес белгісі болған.
Египет астронмдары осыдан 2000 жылдар бұрын күн қозғалысына негізделген күнтізбе жасаған. Біздің осы кездегі қолданып жүрген күнтізбеміз түбі содан шыққан. Мысыр күнтізбесі бойынша бір жылда 365 күн бар деп алынған, ал шын жылы 6 сағаттай ұзындау, сондықтан Күннің айрықша қалпы, мысалы жазғытұрымғы күн мен түн теңелу нүктесінен өтуі жыл сайын 6 сағат кешігіп келіп, күнтізбе бойынша 21 наурыз емес 22 наурызға келетін болған. 120 жылдан кейін 1 айға кешігетін болған.
==Дереккөздер</span>==
<references/>
| |||