Өзбектер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
78-жол:
== Этногенез және тарихы ==
Антропологиялық жағынан ферғана-памир нәсіліне жатады, [[моңғол]] өңдесі аралас. Өзбектер этногенезіне [[Орта Азия]]ны мекендеген ежелгі [[соғды]]лық, [[хорезм]]дік, [[бактрия]]лық, [[ферғана]]лық тайпалар мен [[сақ]], [[массагет]] тайпалары аздап та болса өз үлесін қосты. Өзбектер ұлтының қалыптасуы ұзаққа созылды, оның құрамы үлкен үш топқа бөлінді:
* Бірінші топ — көгалды алаптардағы отырықшы халықтар арасындағы
* Екінші топ — [[Мауераннахр]]ға моңғол дәуіріне дейін және [[Шыңғыс хан]] заманында ауып келген түркі-моңғол тайпаларының ұрпақтары ([[Қарлұқтар|қарлұқ]], [[барлас]], [[қалтатай]], [[моғол]], т.б.), бұлар отырықшы халыққа сіңіскен жоқ, жартылай көшпелі өмір сүріп, ру-тайпалық дәстүрлерін сақтап қалды. Олардың көпшілігі өздерін «түрікпіз» деп атады.
* Үшінші топ — 15 ғ-дың аяғында Дешті Қыпшақтан ауған өзбек тайпаларының ұрпағы. «Өзбек» атауы осы тайпалармен бірге келді. Бұл тайпалар шежіре деректерінде «[[92 баулы өзбек]]» деп аталады. Бұлардың көпшілігі орта ғасырларда-ақ әбден белгілі болған [[қыпшақ]], [[найман]], [[жалайыр]], [[қаңлы]], [[қытай]] (хитай), [[қоңырат]], [[Маңғыттар|маңғыт]], [[дүрмен]], [[қатаған]], қырық, сарай, [[кенегес]], қият, құтты, [[Ұйғырлар|ұйғыр]], т.б. тайпалар мен халықтар еді.
Өзбектердің этнографиялық қалыптасуына (әсіресе Хорезмде) [[оғыздар]] да қатысты. 16 ғ-да [[Бұхар хандығы]], [[Хиуа хандығы]], 18 ғ-дың бас кезінде [[Қоқан хандығы]]ның құрылуы өзбектердің ұлт ретінде қалыптасуын ұзақ уақыт тежеді. Олар тек 20 ғ-да [[Кеңес Өкіметі|Кеңес өкіметі]] тұсында ғана ұлт ретінде қалыптасты. Кеңестік жүйе олардың әрбір аудандағы өзіндік мәдениетін бір арнаға күштеп түсірді.
Көпшілігі [[Ислам діні]]нің сүннит тармағын ұстанады.
== Мәдениеті ==
| |||