Нигер-конголез тілдері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
 
'''Нигер-конголез тілдері''' ({{lang-en|Niger-Congo languages}}) - африкандық тілдерінің макротобы, 1400-ге жуық тілдерінің қосындысы. Бұл тілдердің барлығы диалекті емес, жеке дара тіл болып қаралады. Егер барлық аты бар диалектілерді есепке алсақ, онда Нигер-конголез макросемьясында көптеген тілдер мен диалектілердің атаулары жоқ. Нигер-конголез тілдерін Африка халқының 85%-ы қолданады, Дакарадан (Сенегала астанасы) Момбасыға дейін (Кенияның астанасы) батысына және Кейптаун (ЮАР) оңтүстігінде. «Нигер-конголез тілдері» деген атауды ғылымға 1955 ж. Дж. Гринбург енгізген.
 
Бүгінде нигер-конголез тілдері 930 топқа бөлінеді:
{| class="wikitable"
# манде,
|-
# кордофан,
! №
# атлант (бұрын – батыс атлант),
! этнос
# кру,
! саны, мың адам
# гур,
! %
# ква,
! мемлекеті
# иджо,
|-
# адаллауа-убангей (бұрын-адамауа-шығыс)
| 1
# бенуэ-конголез.
| [[Руанда ]] ([[ньяруанда]])
| 9540
| 5,76
| [[Руанда]] (56,1 %), [[Конго Демократиялық Республикасы]] (33,5 %), [[Уганда]] (8,9 %), [[Бурунди]] (1,1 %)
|-
| 2
| [[Макуа]]
| 7750
| 4,68
| [[Мозамбик]] (81,3 %), [[Малави]] (15,2 %), [[Танзания]] (2,8 %)
|-
| 3
| [[Конго (халық)]], йембе, яка
| 7600
| 4,58
| [[Конго Демократиялық Республикасы]](65,8 %), [[Ангола]] (14,5 %), [[Конго]] (11,0 %), [[Уганда]] (0,4 %)
|-
| 4
| [[Шона ]]
| 7050
| 4,25
| [[Зимбабве]] (76,7 %), [[Мозамбик]] (21,3 %), [[Ботсвана]] (1,8 %)
|-
| 5
| [[Рунди ]]
| 6690
| 4,04
| [[Бурунди]] (63,7 %), [[Конго Демократиялық Республикасы]] (17,9 %), [[Танзания]] (7,5 %), [[Уганда]] (6,7 %), [[Руанда]] (4,2 %)
|-
| 6
| [[Малави]] (чева, нсенга)
| 6520
| 3,93
| [[Малави]] (57,5 %), [[Мозамбик]] (24,5 %), [[Замбия]] (13,0 %), [[Танзания]] (3,1 %)
|-
| 7
| [[Зулу]]
| 6340
| 3,82
| [[ЮАР]] (96,2 %), [[Лесото]] (2,7 %)
|-
| 8
| [[Луба ]]
| 5635
| 3,40
| [[Конго Демократиялық Республикасы]] (99,4%), [[Замбия]] (0,35 %), [[Танзания]] (0,18 %)
|-
| 9
| [[Коса ]]
| 5610
| 3,38
| [[ЮАР]] (99,8 %), [[Ботсвана]] (0,1 %)
|-
| 10
| [[Ибибио ]]
| 5020
| 3,03
| [[Нигерия]] (99,6%), [[Камерун]] (0,3 %), [[Экваториалдық Гвинея]] (0,1%)
|-
| 11
| [[Тсонга]] (шангаан)
| 4500
| 2,71
| [[Мозамбик]] (68,9 %), [[ОАР]] (24,4 %), [[Зимбабве]] (6,2%)
|-
| 12
| [[Ньямвези]], сукума, ньятуру
| 4300
| 2,59
| [[Танзания]] (99,9%)
|-
| 13
| [[Монго]], тетела, ленгола, локеле
| 4200
| 2,53
| [[Конго Демократиялық Республикасы]] (99,9 %)
|-
| 14
| [[Кикуйю ]]
| 4000
| 2,41
| [[Кения]] (99,9 %)
|-
| 15
| [[Тсвана ]]
| 3630
| 2,19
| [[ОАР]] (77,1 %), [[Ботсвана]] (21,0 %), [[Зимбабве]] (1,65%)
|-
| 16
| [[Суто]]
| 3180
| 1,92
| [[ОАР]] (59,7 %), [[Лесото]] (39,9%), [[Ботсвана]] (0,2%)
|-
| 17
| [[Лухья]]
| 3180
| 1,92
| [[Кения]] (81,8 %), [[Танзания]] (18,2 %)
|-
| 18
| [[Овимбунду]]
| 3100
| 1,87
| [[Ангола]] (99,9 %)
|-
| 19
| [[Ганда]]
| 2610
| 1,57
| [[Уганда]] (99,6 %), [[Танзания]] (0,38 %)
|-
| 20
| [[Педи (народ)|Педи]] (северные суто)
| 2590
| 1,56
| [[ЮАР]] (96,5 %), [[Зимбабве]] (3,1 %), [[Ботсвана]] (0,2 %)
|-
| 21
| [[Фанг (народ)|Фанг]] (пангве)
| 2480
| 1,50
| [[Камерун]] (72,7 %), [[Габон]] (16,0 %), [[Экваториалдық Гвинея]] (11,0 %)
|-
| 22
| [[Бемба ]]
| 2250
| 1,36
| [[Замбия]] (97,8 %), [[Танзания]] (2,2 %)
|-
| 23
| [[Тив]]
| 2240
| 1,35
| [[Нигерия]] (89,3 %), [[Камерун]] (10,7 %)
|-
| 24
| [[Камба]]
| 2150
| 1,30
| [[Кения]] (99,9 %)
|-
| 25
| [[Суахили]]
| 2060
| 1,24
| [[Танзания]] (87,4 %), [[Мозамбик]] (4,85 %), [[Конго Демократиялық Республикасы]] (4,85 %), [[Малави]] (0,97 %)
|-
| 26
| Яо ([[ваяо]])
| 1850
| 1,12
| [[Малави]] (45,9 %), [[Танзания]] (27,0 %), [[Мозамбик]] (27,0 %)
|-
| 27
| [[Банги]], нгала
| 1820
| 1,10
| [[Конго Демократиялық Республикасы]] (98,9 %), [[Конго]] (1,1 %)
|-
| 28
| [[Амбунду]]
| 1800
| 1,09
| [[Ангола]] (99,9 %)
|-
| 29
| [[Бамилике]], видекум, бамум
| 1700
| 1,03
| [[Камерун]] (99,9 %)
|-
| 30
| [[Свази]]
| 1440
| 0,87
| [[ЮАР]] (63,9 %), [[Свазиленд]] (35,0 %), [[Мозамбик]] (0,35 %)
|}
 
[[Санат:Тарих]]
[[Санат:Тілдер]]