Уикипедия

Қазақстанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш Бот: Санат:Н дегеннен аластатты
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
[[Сурет:Piktalgar.jpg|right|thumb| alt=A.|300px|[[Алматы қорығы]]]]
[[Биосфера|Биосферадағы]]дағы [[экожүйе|экожүйелердің]]лердің бастапқы қалпын сақтап калу және корғау тірі организмдердің сан алуан түрлілігін сақтау мәселелерімен тығыз байланысты.
 
Қазіргі кезде Жер шарында адамның аяғы тимеген және іс-әрекетінің әсеріне ұшырамаған алқаптар жоқтың қасы. Дегенмен де табиғаттың бастапқы табиғи қалпы сақталған немесе антропогендік факторлардың ықпалы онша байқала коймаған экожүйелердің біраз бөлігін табиғи [[эталон]] ретінде сақтап қалудың маңызы зор. Өйткені мұндай аумақтар антропогендік факторлар көбірек ықпал еткен аймақтармен салыстыру үшін қажет. Халықаралық қабылданған ережелерге сәйкес әрбір мемлекеттің жалпы жер аумағының 10%-ы ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мәртебесін алуы қажет.
6-жол:
Ерекше корғалатын табиғи аумақтарға биосфералық қорықтар, мемлекеттік табиғи қорықтар, [[Ұлттық саябақтар|мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтар]], қорықтық аймақтар, корықшалар және т.б. табиғи нысандар жатады. Соңғы деректер бойынша дүние жүзінің 100-ден астам ірі мемлекеттерінде 1000-нан астам ерекше қорғалатын табиғи аумақтар ұйымдастырылған. Мұндай аумақтардың жалпы көлемі 230 млн га жерді алып жатыр. Бұл жер бетіндегі құрлықтың 1,6%-на тең.
 
[[Қазақстан|Қазақстанда]]да ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы заң [[1997]] және [[2006]] жылдары қабылданды. Мұндай Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар ұйымдастырылу мақсаттарына және табиғат корғау ережелеріне сәйкес бірнеше топқа бөлінеді.
 
[[File:YeniseySayano.jpg|right|300px|thumb| left |"Саяно-Шушенский" биосфералық қорығы]]
18-жол:
:7. Мемлекеттік зоологиялық бақтар.
:8. Мемлекеттік ботаникалық бақтар.
:9. Мемлекеттік дендрологиялық бақтар және т.б.<br>
 
[[Сурет:Kulaani Korkeasaari.jpg|thumb|200px|Құлан]]
44-жол:
 
== Табиғат ескерткіштері ==
'''Табиғат ескерткіштері''' — көбіне тарихи-табиғи және ғылыми мәні зор жеке табиғат нысандарын ғана (өсімдіктердің, жануарлардың жеке түрлері, [[Үңгір|үңгірлерүңгір]]лер, [[Сарқырама|сарқырамаларсарқырама]]лар және т.б.) қорғауды көздейді. Олардың ғылыми-танымдық мәніне ерекше көңіл бөлінеді. Елімізде республикалық мәні бар "Қаз қонақ" (Ертіс өзенінің жағалауында), "Шарын шаған тоғайы", "Шынтүрген шыршалары" (Алматы облысында) "Баум тоғайы" (Алматы қаласында) жәнө т.б. табиғат ескерткіштері бар.
 
== Табиғи резерваттар ==
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жаңа түрі — '''табиғи резерваттар.''' Елімізде Ертіс өзенінің алқабындағы реликті қарағайлы ормандарды қорғау мақсатында [[2003]] жылы "[[Ертіс орманы (резерват)|Ертіс орманы]]" және "[[Семей орманы (резерват)|Семей орманы]]" деген табиғи резерваттар ұйымдастырылды. Табиғи резерваттарда қорықтық белдем де, шаруашылық жүргізілетін алқаптар да бірге қорғалады. Табиғи резерваттарда, негізінен, биологиялық сан алуан түрлілікті сақтауға және оны қалпына келтіруге айрықша көңіл бөлінеді.<ref> Сәтімбеков Р. Биология: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдык-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған окулық. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-175-4</ref>
 
==Дереккөздер==
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
{{stub}}▼
{{wikify}}
 
[[Санат:Биология]]
 
 
▲{{stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қазақстанда_ерекше_қорғалатын_табиғи_аумақтар» бетінен алынған