Поль Дюка: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Жаңа бетте: 250px|right '''Поль Абрахам Дюка''' (фр. Paul Dukas; 1865 жылдың 1 қазанында Парижд... |
ш clean up, replaced: Қолданылған әдебиеттер → Дереккөздер using AWB |
||
4-жол:
Дюка франк-еврей отбасында дүниеге келген, жастайынан фортепианода ойнап үйренген, 14 жасынан бастап шығармалар жаза бастаған. Париж Консерваториясында Теодор Дюбуаның және Эрнесто Гироның оқушысы болды. Дюктің алғашқы үлкен еңбектері екі увертюрасы болды, 1883 жылы жазылған. Бірнеше рет Рим премиясы иегері атану үшіні сайыстарға қатысып, жеңіске жете алмағасын, жас музыкант консерваторияны тастап, музыка сыншылы ретінде композитор карьерасын аяқтауға бел буды. Әскерге барып келіп, Дюка шығармашылыққа оралады.
Дюка тек 1892 жылы жетістікке жетеді, ол кезде Парижде оның «Полиевкт» увертюрасы орындалды, осы уақытта оның алғашқы сыншыл мақалаларын жарық көреді. Дюканың барлық жұмыстарында оның композиторлық шеберлігі байқалды, оның тірі, оригинальді оркестрлік және өзіндік стилі ерекше болды. өзінің шығармаларының жетістіктеріне қарамастан, Дюка оларға өте сыни тұрғыдан қарап, қолжазбалардың барлығының көзін құртты, сол себепті оның көптеген еңбектері сақталмай қалған.
XXғасырдың басында Дюка үлкен сындық жұмыстарға көз салды: «Арианна және Көк Сақал» операсына, әйгілі балерина қыз Наталья Трухановаға арналған, алғаш рет 1912 жылы қойылған «Пери» балетіне. Кейін Дюка педагогикалық және критикалық жұмыстарға ауып, бұдан кейін бір де бір шығарма жазбаған. Шығарса да бірден көздерін құртқан.
Францияда Фаярд (Fayard) баспасымен, 2007 жылы, «Поль Дюка» («Paul Dukas») атты француз музыковедтері Симоно-Пьер Перре (Simon-Pierre Perret) және Мари-Лор Рагоның (Marie-Laure Ragot) жазған Дюканың өмірі мен шығармашылығына арналған кітаптары жарық көрді.
=Шығармашылығы=
Стилистикалық қатынаста композитордың шығармашылығы - неоклассицизм мен постромантизмнің ең жақсы қырларының синтезі. Кейде Дюканы вагнерианец деп атайды. Дюка - нағыз француз, оның шығармашылығы – орыс композиторларының ашулымдары (Глинка, Римский-Корсаков, Бородина, Мусоргский) және «тыныш революциясы» Дебюсси. Дюка – музыкадағы импрессионизм бағытының жарқын өкілдерінің бірі.
Композиторды әлемге танытқан еңбегі - симфониялық скерцо "Чародей оқушысы" (1897) Гётенің кішкентай маг оқушысы (өзінің оқытушысының кейбір рәсімдерін тығылып жүріп қарап, олардың маңызын түсінбей тұра, өмірге кейбір қараңғы күштер шақыратын оқушы) туралы балладасы бойынша жазылған. Бірақ ол бала ол күштерді қайтадан қалай жіберуге болатынын білмейді, сондықтан қолынан ештеңе келмейді. Ол спырғышқа су тасытқыза алса да, өзі суға батып кете жаздады. Образдардың ерекше ашықтығы, барлық әрекеттердің терең сипатталып, түсіндірілуі әрбір тыңдаушыны қызықтырады. Оның оркестрлік қабілетін біздің замандасымыз А. Римский-Корсаков жоғары бағалады. Дюка өз мемлекетінде М.П.Мусоргский шығармашылығын мойындағандардың ең біріншісі болды.
Романтикалық көңіл күйге толы, хореографиялық, Ұлы Александр (Искандер) туралы ежелгі-иран аңызы неігізінде дүниеге келген "Пери" немесе "Өлімсіздік гүлі" (1912) атты поэмасы – ашық оркестр хатының шебері. Онда Александр өлімсіздік гүлін іздеп жер шарының соңына келеді, ол жерде сиқырлы Пери перісі өмір сүреді екен. Балет өте сиқырлы және тыныш дыбыстармен басталғандықтан композитор оның кіріспесіне оркестрлік фанфараларды қосып жібереді, көрермендер сол кезде өздерінің орындарына отырып, көріністі қарауға дайындала алады. Поэманың өзі үш бөліктен тұрады. Біріншісінде Искандер шығады, екіншісінде Пери перісі би билейді, үшіншісінде Искандер мен Пери қосылып, барлығы қайтадан ақырын дыбыспен аяқталады.
=Дереккөздер:=
Поль Дюка http://intoclassics.net/news/2013-12-05-17811
| |||
