Тұмау: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Бес жүз бес сөз.—Алматы → Бес жүз бес сөз.— Алматы, Рауан, 1994. → Рауан, 1994 жыл. using AWB
ш →‎Тұмау вирустары: clean up, replaced: –Алматы → – Алматы, Алматы, Ана тілі → Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993. ISBN → 1993 жыл. ISBN using AWB
7-жол:
Бір мезгілде бір болыс, өлке, тіпті бүкіл жер жүзі адамдарының жаппай ауруы мүмкін. Бір ауырған адам бір-екі жылға дейін қайтып тұмаумен ауырмайды. Тұмау салқын кезде жиі, ыстықта сирек кездеседі. Кейде адамға суық тиіп, тыныс жолының жоғарғы бөліктері қабынып, оның тұмауға ұқсауы да мүмкін. Бірақ бұл тұмау емес. Ол салқын тигенде мұрын, көмей, жұтқыншақтарды жайлайтын басқа микробтардың әрекеті. Тұмау вирусы күн сәулесіне және зарарсыздандырғыштар ([[хлор]], [[қышқылдар]], [[спирт]] және т.б.) әсерінен тез қырылады.
===Тұмау вирустары ===
'''Грипп вирустары''' — екі туыстасқа бөлінетін (А және В вирустар тобы), [[ортомиксо]]вирустар тұқымдастығына кіреді. А туыстыққа 14 түрлі [[гемагглютинин]]дері және 10 түрлі [[нейраминидаза]]лары бар [[вируc]]тар кіреді. В туысты вирустар антигендік қасиеттері жағынан табиғи штамдарға жақын. Олар жаппай ауру туғызбайды және құстар мен жануарларды зақымдамайды.<ref>Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. –Алматы– Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993. жыл. ISBN 5-630-0283-X</ref>
Тұмау вирусы өте тез тарайды. Инфекцияны қоздырушы – тұмаумен ауырған адам. Қоздырғыштар науқас адам жөтелгенде, түшкіргенде және қақырық, сондай-ақ науқас адам пайдаланған заттар, т.б. арқылы таралады. Ауалы-тамшылы жолмен түскен вирус жоғарғы тыныс жолдарының беткей [[жасуша]]ларына еніп, өсіп-өнеді де мұрынның шырышты қабаттарын зақымдайды, қанға сіңіп, жалпы организмді уландыра бастайды. Аурудың жасырын кезеңі 1 – 4 күнге созылады. Тұмау кезінде науқастың денесі дел-сал болып, тамағы мен тыныс жолдары ашиды, дене қызуы көтеріліп (38 С-қа дейін), асқа тәбеті болмайды. Басы ауырып, бұлшық еттері сыздайды. Адамға тұмау тигеннен кейін бірнеше сағаттан соң (кейде 1 – 2 күннен кейін) мұрыннан су ағады, даусы қарлығып, жөтеледі, қақырық пайда болады, иіс сезуі нашарлап, көзі қызарады. Тұмау, әсіресе, емшек еметін сәбиді қатты әлсіретеді. Баланың танауы бітеліп, демалысы қиындайды, мазасызданып, ұйқысы бұзылады. Тұмау ересек адамдар үшін де қауіпті, ол [[құлақ]]қа, [[тамақ]]қа, тыныс жолдары мен [[өкпе]]ге зақым келтіруі мүмкін. Тұмаудан жазылғаннан кейін ағзада ''[[иммунитет]]'' пайда болады, ол А типінен кейін 1 – 2 жылға, В типінен – 2 – 3 жылға созылады, С типінен кейін тұрақтанады. Сондықтан С типімен ауырған адамдар тұмаудың бұл түрімен қайталап ауырмайды.
 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Тұмау» бетінен алынған