Қарашығанақ мұнай-газ конденсат кен орны: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қарашығана́қ мұна́й-газ конденса́т кені́''' — [[Батыс Қазақстан облысы]]ның [[Бөрілі ауданы]] жерінде, [[Орал]] қаласынан шығысқа қарай 150 км жерде орналасқан мұнай-газ кенорны. [[1979]] жылы ашылған. Көтерілім құрылғының биіктігі 1700 м, аумағы 16×29 км. Кен шоғыры мұнайлы, газды, конденсатты. Газконденсатты бөлігінің биіктігі 1420 м, мұнай қабатының қуаты 200 м. Биогермдік және биоморфты-детритті әктас, доломит, т.&nbsp;б. әр түрлі ауыспалы жыныстары өнімді деп саналады. Коллекторлары кеуекті, кеуекті-ұралы типті. Кеуектілігінің орташа шамасы мұнайда 9,4%, газконденсат бөлігінде 10,7%. Газға қаныкқан резервуарлық бөлігінің орташа өткізгіштігі 0,08&nbsp;мкм², мұнайға қаныққан бөлігінікі 0,05 мкм². Газға қаныққан [[коллектор|коллекторының]]ының орташа пайдалы қалыңдығы 200 м, қаныққан мұнайдыкі — 45,7 м. Пермьдік бөлігінің газбен қаныққан коллекторы 0,90, тас көмір бөлігінікі 0,89. Мұнайға қаныққан коэффициенті 0,92-ге тең. Кен орының жабындысы — кун-гур ярусының ирень свитасындағы галит қабатынан тұрады. Тұз-күмбезді тектоникалық өрекеті пайда болған беткі қабатын жоғары. пермьнің дара ярусының терригенді-галогенді қабаттары жапқан. Кен шоғыры шегі — 3526 м тереңдікте. Газды-мұнайлы жапсары 4950 м-де байқалған, сулы-мұнайлы жапсары 5150 м. [[Пермь кезеңі|Пермьдік]] бөлігіндегі газконденсаттың бастапқы орташа қысымы 53,8 МПа, тас көмірлі қабатында 56,7 МПа. Қабаттардағы температура 67—89°С. Пермь бөлігіндегі конденсаттың орташа қысымы 486 г/м³, тас көмір қабатында 644 г/м³. Газдың дебиті тәулігіне 590 мың м³-ді көрсетгі, коңценсатга 500 мың м³, мұнайдыкі 326 м³. Кен орнының мұнайлы бөлігін қасиетіне қарап оңтүстік-батыс және солтүстік-шығыс деп бәледі. Оңтүстік-батысының мұнайы ауыр (орташа тығыздық 861 кг/м³). Ондағы газдың орташа мөлшері 520 м³/м. Солтүстік-шығыс алаңындағы мұнай жеңіл (орташа тығыздық 830 кг/м3). Мұнда газдың құрам мөлшері 900 м³-ге жетеді. Конденсаттың тығыздық 778-ден 814 кг/м³. Конденсатта парафиннің мөлшері 1,8—3,0%, шайырлығы 1,0—1,7%, күкірттілігі 0,55—2,16%, меркаптандар үлесі 0,09—0,26%. 200°С-қа дейінгі температурада булануға ұшырайтын фракциялар 39—52%-і құрайды, 300°С-қа дейінгілері 60—77,5%. Конденсаттағы нафтен мөлшері 21,0—44,77% және ароматтылығы 6,2—13,6% жағдайында көміртекті метан қатары 49—68%-і құрайды. Мұнайдың тығыздылығы 8—10-нан 888 кг/м³-ге ауытқиды. Онда күкірттің мөлшері 0,54—1,98%, парафині 3,71—6,64%, асфальтендер 0,07—0,71%, 200°С-қа дейінгі температурада буланып кететін фракция мөлшері 20—43%, 300°С-қа дейінгісі 38—60%. Конденсаттағы сияқты мұнайда да метанды көмірсутектің үлесі басым. Қабатты газдың құрамы: [[метан]] — 70,6%, [[этан]] — 6,1%, [[пропан]] 2,9%, [[бутан]] 1,8%, [[пентан]] және т.&nbsp;б. ауыр көмірсутектер 8,5%, [[азот]] 0,7%, күкіртті сутек 3,5%, екі тотықты көміртек 5,6%, меркаптандар 0,07%. Мұнайдағы ерітілген газ құрамында [[метан]] 69,8%, этан 9,0%, пропан 4,2%, бутан 2,8%, пентан 1,5%, азот 0,9%, күкіртті сутек 5,0%, екі тотықты көміртек 6,1%, меркаптандар 0,03%. Кен орнының табан суы өте қатты минералданған, жоғары сульфатты қабаты тұздықсулы хлоркальций типті. Құрамында сирек элементтер мөлшері жоғары. Минералдық 112—159 г/л. Негізгі кен шоғырларынан басқа [[Қарашығанақ]] мұнай-газ конденсат орындағы кунгур ярусының филиппин горизонты мен ирень свитасын жауып жатқан шөгінділерде де аз мөлшерде көмірсутек шоғырлары кездеседі. Олардың басым көпшілігі өндірістік іздестіру-барлау сатысында. Кен орнындағы газ қоры 1317,4&nbsp;млрд&nbsp;м³-ді құрайды (1995). Мұнда бастапқы қордың 2%-ке жуығы ғана өндірілген. Кен орнында [[Қазақстан|Қазақстандағы]]дағы газконденсаттың 91%-і, газдың 66%-і шоғырланған<ref>Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8 </ref>.