Бұқтырма (бөген): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Automated import of articles
(Айырмашылық жоқ)

18:10, 2011 ж. сәуірдің 16 кезіндегі нұсқа

Үлгі:Қорық аймақБұқтырма бөгені , Ертіс өз-нде, Шығыс Қазақстан обл. аумағында, Қалба, Нарын, Күршім жоталары аралығында орналасқан. Қазақстандағы ең ірі бөген. Су айдыны 5940 км2, ұз. 600 км, ені 40 км, ең терең жері 80 м. Суының көл. 49,6 км3. Бөгеннің құрамына Қара Ертіс өз-нің атырауы, Зайсан көлі, Ақ Ертіс өз-нің бір бөлігі (бастауынан Серебрянск қ-на дейін), Бұқтырма, Нарын өзендерінің төм. ағысы кіреді. Б. б-н толтыру 1960 жылдың сәуір айында басталып, 1962 ж. Ертіс өз-нің суы Зайсан көлімен қосылған соң біртұтас су айдынына айналды. Б. б-н су түбінің морфометриялық ерекшеліктеріне байланысты шартты түрде үшке бөлуге болады: жоғ. (көлдік), орта (таулы-аңғарлық) және төм. (таулық) бөліктер. Су деңгейі мамыр айының бас кезінде көтеріле бастайды да, тамызда ең жоғ. биіктігіне жетеді. Қыркүйек айынан сәуірге дейінгі мерзімде су деңгейінің көп жылдық ауытқуы 5,0 м-ге жетсе, маусымдық тербелісі – 1,3 – 3,8 м аралығында болады. Суы тұщы. Минералд. 0,05 – 0,14 г/л, жұмсақ, хим. құрамы – гидрокарбонатты кальцийлі. Бөгенде фитопланктонның 280, зоопланктонның 260 түрі кездеседі. Сазан, табан, көксерке, омуль, шармай, ақ амур, бахтах, т.б. балықтар өседі. Жылына орта есеппен 8 – 9 мың т балық ауланады. Б. б-ндегі Өскемен, Бұқтырма СЭС-тері Шығыс Қазақстан обл-ның аудандарын электр энергиясымен қамтамасыз етеді. Көктемде бөгеннен жіберілген су Павлодар, Шығыс Қазақстан облыстарының жүздеген мың га егісі мен шабындықтарын суландырады.