Нюрнберг процесі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Shynassylov (талқылау | үлесі) Жаңа бетте: thumb| alt=A.| ''Нюрнберг процесі болған ғимарат''. '''Нюрнберг про... |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
1-жол:
[[File:Здание суда присяжных.Нюрнберг.jpg|thumb| alt=A.| ''Нюрнберг процесі болған ғимарат''.]]
'''Нюрнберг процесі''' – Фашистік [[Германия]]ның басты әскери қылмыскерлер тобына қарсы сот процесі. [[Нюрнберг қаласы]]нда (Германия) 1945 жылдың 20 қарашасынан 1946 жылдың 1 қазанына дейінгі аралықта өтті. Нюрнберг процесін одақтастардың ([[КСРО]], [[АҚШ]], [[Ұлыбритания]], [[Франция]]) 1945 жылы 8 тамызда [[Лондон қаласы]]ндағы келісімінің негізінде құрылған Халықаралық әскери трибуналы жүргізді. Әрбір мемлекет трибуналдың мүшесі мен оның орынбасарын тағайындады: КСРО-дан И.Т. Никитченко, А.Ф. Волков, АҚШ-тан Фрэнсис Биддл, Джон Дж. Паркер; Ұлыбританиядан лорд-сот [[Джеффри Лоренс]] (трибунал төрағасы), [[Норманн Биркетт]], Франциядан Анри де Вабр, [[Робер Фалько]]. Процесс бір мезгілде төрт тілде (оның ішінде неміс тілінде де) жүргізілді. Сотқа Германияның жоғарғы шенді саяси және әскери қызметкерлері: Г.Геринг, Р.Гесс, И. фон Риббентроп, В.Кейтель, Э.Кальтенбруннер, А.Розенберг, Г.Франк, В.Фрик, Ю.Штрейхер, В.Функ, К.Дениц, Э.Редер, Б. фон Ширах, Ф.Заукель, А.Йодль, А.Зейс-Инкварт, А.Шпеер, К. фон Нейрат, Г.Фриче, Г.Шахт, Р.Лей (процесс басталғанға дейін асылып өлді), Г.Крупп (жазылмайтын науқас деп танылып, ісі тоқтатылды), М.Борман (сырттай сотталды) және Ф. фон Папен тартылды. Олардың бәріне бейбітшілік пен адамзатқа қарсы (әскери тұтқындарды және бейбіт халықты қырып-жою, қоғамдық және жеке меншік мүлікті талан-таражға салу, құлдық еңбек жүйесін орнату, т.б.) қастандық ұйымдастырып, оны жүзеге асырғаны мен аса ауыр әскери қылмыстар жасағандығы жөнінде айып тағылды.<ref>Нюрнбергский процесс над главными немецкими военными преступниками, Сб. материалов, т. 1-7, М., 1957 – 61</ref> Сонымен бірге Германияның Ұлтшыл-социолистік партиясының басшылық құрамын, шабуылдаушы (СА) және күзет отрядтарын (СС), қауіпсіздік қызметін (СД), мемл. құпия полицияны (гестапо), империялық үкімет пен бас штабты қылмысты ұйымдар деп тану мәселесі де қаралды. Процесс барысында 403 ашық сот мәжілісі өткізіліп, айыпкерлер мен 116 куәгер тыңдалды, 5 мыңнан аса жазбаша айыптаулар мен құжаттық дәлелдер (негізінен герман министрліктері мен әкімш-терінің, бас штабтың, әскери концерндер мен банктердің ресми құжаттары) қарастырылып, зерттелді. Процесс стенограммасының орыс тіліндегі мәтіні 39 том немесе 20228 бет болды. Трибунал жанынан тергеу жүргізіп, тағылған айыптарды қуаттау мен процесс барысындағы іс-әрекеттерді үйлестіру мақсатымен Бас айыптаушылар к-ті құрылды: оған КСРО-дан – Р.А. Руденко, АҚШ-тан – Роберт Х.Джексон, Ұлыбританиядан – Хартли Шоукросс, Франциядан – Франсуа де Монтон (1946 жылы қаңтарынан Огюст Шампетье де Риб) бекітілді. 1946 жылы 30 қыркүйек – 1 қазан күндері үкім жарияланды.<ref>Полторак А.И., Нюрнбергский процесс, М., 1966
==Дереккөздер==
<references/>
{{stub}}▼
{{wikify}}
[[Санат:
▲{{stub}}
|