Бокс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Бокс''' (ағылшынша box – соққы) - арнайы жұмсақ қолғаппен белгілі бір ереже бойынша жекпе-жек күш сынасатын спорт түрі. Жекпе-жекке шыққан екі ойыншы қарсыласының денесінің белгілі бір жеріне дәл соққы беруді көздейді. Жекпе-жек аумағы 4,9x4,9 м немесе 6,1x6,1 м, жан-жағы 1,3 м биіктікте арқанмен керілген рингте өтеді.
Бокс ойынының әуесқойлық (3 раунд) және кәсіпқойлық (12 – 15 раунд) ережелері бар.
[[Қазақстан]]да бокстың алғашқы мектебін 20 ғасырдың 30-жылдары [[Алматы]]да Шоқыр Бөлтекұлы ашты. Қазақстаннан Олимпия ойындарының, Дүние жүзі, Азия, Еуропа чемпионаттарының, Азия ойындарының 30-ға жуық чемпиондары мен жүлдегерлері шықты. Қазақстаннан шыққан тұңғыш Олимпия чемпионы – [[Василий Жиров]] (Атланта, АҚШ, 1996), қазақ жігіттері арасынан шыққан дүние жүзінің алғашқы чемпионы – [[Болат Жұмаділов]] (Хьюстон, АҚШ, 1999), Олимпия чемпиондары – [[Бекзат Саттарханов]], [[Ермахан Ыбрайымов]] (Сидней, Австралия, 2000), [[Бақтияр Артаев]] (Афина, Грекия, 2004), [[Бақыт Сәрсекбаев]] (Пекин, Қытай, 2008), Еуропа чемпиондары – [[Серік Қонақбаев]] (1979, 1981), [[Серік Нұрқазов]] (1983).▼
[[Сурет:Stamp of Kazakhstan 523.jpg|thumb|400px|Қазақстан боксшыларының құрметіне жасалған марка]]▼
== Бокс тарихы ==
Line 22 ⟶ 18:
Алайда Рим империясының бiздiң дәуірімізге дейiнгi I ғасырда құлағанынан кейiн бокстың қалай дамығаны жайлы деректер де сақталмаған. Мiне, осы деректердiң жоқтығынан да [[ағылшын]]дар боксты өздерiне телiп жүр. Бокс (boxing) ресми аты да [[Англия]]да қалыптасқан. Джеймс Фигг алғаш бокс мектебiн ашып, жастарды былғары қолғап өнерiне баулиды. Бокстың алғашқы ережелерi де Фиггтiң отанында пайда болған екен. Бұл ережелерде рингтiң аумағы, раунд ұзақтығы және қолғап салмағы айтылады. 1908 жылы бокс ресми түрде олимпиада бағдарламасына енгiзiлiп, оған тек ағылшындықтар ғана қатысады. Бiрақ бұдан кейiн тағы да бағдарламадан тыс қалады да, 1920 жылдан берi қайта тұрақты түрде өткiзiлiп келедi. 1920 ж. Бокс әуесқойлары дүниежүзілік ассоциациясы (AІBA) құрылды. Дүниежүзілік чемпионат 1974 жылдан өткізіледі.
Бүгiнде әлем бойынша кәсiби боксқа аса көңiл бөлiнiп келедi. [[Кәсiби бокс]] алаңында [[Мұхаммед Әли]], Джо Фрейзер, Джордж Формен, ағайынды Спайкстер, Флой Патерсонның есiмдерi ерекше аталады. Олимпиада тарихында боксшылары ең көп алқа тағынған ел — [[АҚШ]]. Бiрақ бүгiнде [[куба]]лық спортшылар алғы шепте келедi. 1992 жылғы Барселонада өткен олимпиадада кубалық боксшылар 12 [[алтын]] алқаның жетеуiн қанжығаға байлап кеткен. Ал 1996 жылы [[Атланта]] Олимпиадасында 4 алтын, 3 [[күмiс]] [[медаль]]ды жеңiп алды. Олимпиада тарихында екi боксшы ғана 3 мәртеден жеңiмпаз атанған. Олар — [[венгрия]]лық Л. Папп пен кубалық Т. Стивенсон.
Бүгiнде әлем бойынша кәсiби боксқа аса көңiл бөлiнiп келедi. [[Қазақстан]] бойынша жұдырығының өнерiн кәсiп қып жүрген боксшылар санаулы ғана. Олардың алғы шебiнде [[Василий Жиров]], [[Геннадий Головкин]] және [[Марат Мәзiмбаев]]тар тұр.▼
== Бокс ережелері ==
Line 65 ⟶ 59:
== Қазақ боксының жетістіктері ==
===Әуесқой бокс===
▲[[Қазақстан]]да бокстың алғашқы мектебін 20 ғасырдың 30-жылдары [[Алматы]]да Шоқыр Бөлтекұлы ашты. Қазақстаннан Олимпия ойындарының, Дүние жүзі, Азия, Еуропа чемпионаттарының, Азия ойындарының 30-ға жуық чемпиондары мен жүлдегерлері шықты. Қазақстаннан шыққан тұңғыш Олимпия чемпионы – [[Василий Жиров]] (Атланта, АҚШ, 1996), қазақ жігіттері арасынан шыққан дүние жүзінің алғашқы чемпионы – [[Болат Жұмаділов]] (Хьюстон, АҚШ, 1999), Олимпия чемпиондары – [[Бекзат Саттарханов]], [[Ермахан Ыбрайымов]] (Сидней, Австралия, 2000), [[Бақтияр Артаев]] (Афина, Грекия, 2004), [[Бақыт Сәрсекбаев]] (Пекин, Қытай, 2008), Еуропа чемпиондары – [[Серік Қонақбаев]] (1979, 1981), [[Серік Нұрқазов]] (1983).
▲[[Сурет:Stamp of Kazakhstan 523.jpg|thumb|400px|Қазақстан боксшыларының құрметіне жасалған марка]]
Әлем біріншіліктері алтын медаль иегерлері:
{| class="wikitable" style="font-size:95%;"
Line 79 ⟶ 77:
|}
{| class="wikitable" style="font-size:95%;"
Line 89 ⟶ 87:
| XIX, Бейжің-2008 || [[Бақыт Сәрсекбаев]], 69кг || [[Еркебұлан Шыналиев]], 81кг </tr>
|}
===Кәсіби бокс===
▲
== Дереккөздер ==
| |||