Ядро: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Ядро''' (nucleus) – [[жануарлар]] мен [[өсімдіктер]] жасушаларының ең маңызды құрам бөлігі. Ядро тұқым қуалаушылық ([[генетика]]) ақпараттың сақталуы және осыған байланысты жасуша [[цитоплазма]]сындағы [[белок]]тар мен [[фермент]]тердің түзілуін қамтамасыз етеді. Ядроны алғаш рет тауықтың жұмыртқа жасушасынан байқаған 1825 ж. чех ғалымы Я.Пуркине (1787 – 1869) болды. Ядроны өсімдіктер жасушасынан ағылшын ботанигі Р.Броун (1831 – 33), ал жануарлар жасушасынан Т.Шванн (1838 – 39) анықтады. Ядро [[кариолемма]]дан (ядро қабықшасы), [[хромосома]]ларданхромосомалардан, ядрошықтан және [[кариоплазма]]дан (ядро сөлі, шырыны) құралады. Кариолемма ядроны жасуша цитоплазмасынан бөліп тұрады. Ол сыртқы және ішкі жарғақшалардан және олардың аралығындағы жарғақаралық ([[перинуклеар]]лыперинуклеарлы) кеңістіктен тұрады. Кариолеммада көптеген ұсақ тесіктер болады. Олардың саны жасушадағы түзіліс процестерінің белсенділігіне байланысты. Түзіліс процесі күшейген сайын, тесіктер саны да көбейеді. Ядро қабықшасы тесіктері арқылы жасуша цитоплазмасы мен Ядро аралығында зат алмасу процесі ([[белок]]тар, [[көмірсу]]ларкөмірсулар, [[май]]лар, [[нуклеин қышқылдары]], су, әр түрлі [[ион]]дар) үздіксіз жүріп отырады. [[Кариолемма]] тесіктері арқылы ядро цитоплазмалық тормен, одан әрі жасушаны қоршаған ортамен байланысады. Ядроның біркелкі қоймалжың сұйық бөлігі кариоплазма деп аталады. Оның құрамына [[су]], белок, көмірсулар, [[нуклеопротеид]]тернуклеопротеидтер, [[витамин]]дер, ферменттер, [[минералды тұздар]] иондары кіреді. Кариоплазма [[митоз]] кезінде цитоплазмамен қосылып кетеді. Ол ядроның құрам бөліктерін байланыстырып тұрады. Ядро құрамындағы қара-көк түске боялған, дөңгелек келген денешікті ядрошық деп атайды. Оның мөлшері 1 – 5 мкм, оның негізін жуандығы 60 – 80 нм жіпше торы құрайды. Ядрошықтың саны 1 – 2, кейде одан да көп болуы мүмкін. Ядрошық нуклеопротеидтен ([[РНҚ]] және белок) құралған. Онда [[рибосома]]лық РНҚ ([[р-РНҚ]]) және [[рибосома]]лар түзіледі.