Бұқар жырау Қалқаманұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: “Қазақ Энциклопедиясы”, II-том → «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ using AWB
ш →‎Толғаулары: clean up, replaced: начало цитаты → Start citation (2), конец цитаты → End citation (2) using AWB
130-жол:
 
Бұқар Жырау шығармаларында замандар бойы мысқалдап жиналып, ақыл-ой таразысынан өткізілген өмір тәжірибесінің, ұлттық тарихи санасының даналық қорытындысы, адамгершіліктің ереже-қағидасы іспетті нақыл-ғибрат сөздер мол. Әсіресе, белгілі бір құбылыстарды, заттар мен нәрселерді тізбелеп, салыстырып айтатын “''Қара құлаш жүйрік деп''”, “''Ежелгі дос жау болмас''”, “''Бағаналы орда, басты орда''”, “''Жар басына қонбаңыз''”, “''Көкте бұлт сөгілсе''”, “''Алыстан қызыл көрінсе''”, “''Биік тауға жарасар''”, “''Қорғанды шаїар қаласын''”, “''Жал, құйрығы қаба деп''”, “''Асқар таудың өлгені''”, “''Ақсаңнан биік тау болмас''” секілді термелерінде неше алуан мақал-мәтелдер мен нақыл сөздерді келтіруге болады. Мыс., <br />
{{Start citation }}
{{начало цитаты}}
“Тар пейілді кеңімес, <br />
Кең пейілді кемімес”, <br />
{{конецEnd цитатыcitation}}
{{Start citation }}
{{начало цитаты}}
“Ер жігітке жарасар, <br />
Қолына алған найзасы. <br />
Би жігітке жарасар, <br />
Халқына тиген пайдасы”. <br />
{{конецEnd цитатыcitation}}
Бұқар Жырау шығармаларының тақырыптық аясы, шеңбері — Жақсылық пен Жамандық, Елдік пен Ерлік, Ізгілік пен Зұлымдық, Әділдік пен Әдептілік, Жастық пен Кәрілік, Татулық пен Араздық, Достық пен Дұшпандық, Адалдық пен Арамдық, Тектілік пен Азғындық, Тұтастық пен Бірлік. “Бұхарекең сөйлеген уақытында сөзі мұндай жүз есе, мың есе шығар. Бізге келіп жеткен тамыры ғана, — деп жазады жыраудың тұңғыш библиографы Мәшїүр Жүсіп Көпеев — бұл кісінің сөзін түгел жазамын деушіге Нұқтың өмірі, Айыптың сабыры, Аплатонның ақылы керек”. Бұқар Жырау шығармаларының текстологиясы әлі күнге ретке келтірілмеген. Ең қажетті таңдамалы сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдер іріктеліп, сұрыпталып алынбаған, дұрыс, түзу, мұқият салыстырулар жүргізілмеген. Бұл — болашақтың ісі. Бұқар Жырау мұрасын жинауда, жариялауда және зерттеуде Мәшїүр [[Жүсіп Көпеев]], [[Халид|Қ. Халид]], [[Потанин|Г.Н. Потанин]], [[Уәлиханов|Ш.Уәлиханов]], [[Әуезов]], [[Сейфуллин|С.Сейфуллин]], [[Мұқанов|С.Мұқанов]], [[Жұмалиев|Қ. Жұмалиев]], [[Мұқаметқанов|Қ.Мұқаметқанов]], [[Мағауин|М.Мағауин]], [[Сыздықова|Р.Сыздықова]] секілді ұлт зиялылары еңбек сіңірді. Әдебиеттанушылар Бұқар Жырау толғауларының жазба әдебиетке тән сипат белгілерін атап айтқанда, әлеуметшілдік сарынын, азаматтық нысанасын, сондай-ақ, жыраудың даралық өзгешеліктерін талдаса (Әуезов), екіншілері өмірі мен шығарм-на үңіледі (Мұқанов, Жұмағалиев, Мұқаметқанов, Мағауин), соңғылары жыраудың тілі мен стилін қарастырады (Сыздықова). Сөз жоқ, Бұқартану ілімінің қалыптасуы мен дамуы тарихы бар. Болашақта ұлы жырау мұралары жаңаша көзқарас, дүниетаным тұрғысынан (ислам құндылықтарымен сабақтастығы, мораль философиясы, мемлекет мүддесі, поэтикасы) тексерілуге тиіс.<ref>Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2</ref><ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том</ref><ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref><ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3</ref><ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2</ref>