Ыдырыс пайғамбар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎Кіріспе бөлімін өңдеді: Ыдырыс пайғамбар қиссасы
ш Берік83 (т) өңдемелерінен ArystanbekBot соңғы нұсқасына қайтарды
1-жол:
{{Ислам пайғамбарлары}}{{Ислам}}
'''Ыдырыс''' ({{lang-ar|إدريس}}), Ыдырыс пайғамбар – [[Құран]]да аты аталатын пайғамбар. Ыдырыс [[Алла]] тағала өз дәргәїіне әкеткен, [[Ілияс]] пен [[Қыдыр]] іспетті мәңгі тірілік дәрежесіне жеткен адам. Аса тақуалығымен белгілі Ыдырыс ажал періштесін алдаусыратып [[жұмақ]]қа еніп, Аллаға адалдығы үшін сол жұмақта немесе жеті қат көктің бірінде Қиямет қайымға дейін қалдырылған. Ол жазуды қаламмен алғаш жазған, киім тіккен, жұлдыздарға қарап болашақты болжай алған, Адам ата мен Шис пайғамбарлардың ежелгі жазбаларын жетік білген ғұлама адам ретінде сипатталады. Сондай-ақ ол тігіншілік кәсіптің қамқоршысы, пірі болып есептеледі.
 
Ыдырыс пайғамбар ғалым болыпты. Оның есімі «дәрісті көп оқыған» дегенді білдірді.
Құдай оған он қасиет нәсіп етті. Бірінші – пайғамбарлық. Екінші – ғалымдық. Үшінші – жазу ғылымын жасады. Төртінші – зергерлік. Бесінші – қару-жарақ жасады. Алтыншы – соғыс өнерін жетілдірді. Жетінші – соғыс тұтқындарын өлтірмеу, қорламау тәртібін ендірді. Содан бастап, тұтқынның құлақ-мұрнын кесу, мәйіттерді кескілеу, оларды жерлетпеу қылмыс болып саналды. Сегізінші – киім тігуді үйретті. Тоғызыншы – кәлима айтып, көпшілікті иман нұрымен баураған. Оныншы – пейішті аралап, сонда қалып қойған. Қиямет қайымға дейін ол сол жерде тірі болатын төрт пайғамбардың бірі.
Ыдырыс нәби жер мен көктің жаратылысына қарап, одан ғибрат алатын. Халыққа: «Уа, халайық! Әр нәрсеге назар салып қараңдар! Ұлық Алла неткен шебер. Ол өте мейірімді. Сіздер мен біздерді махаббатпен жаратып, есепсіз нығмет берді», – деп үлгі шашатын. Пайғамбардың құнарлы ойлары адамдардың жүрегін оятып, олардың жарлы болса да, арлы болып өмір сүруіне ықпал етті. Ол Құдайға: «Жаратушы жомарт иеміз! Бізге ілім бер!» – деп ұдайы жалбарынатын. Тілектері қабыл болып, отыз парақтан тұратын кітап түсті. Бұқара халық кітап оқып, арам мен адалды айыруды үйренді. Дәрет алып таза жүру, ғұсыл құйыну, шаш-тырнақты күтіп ұстау парыз болып бекіді. Осыдан бастап «шашы өскеннің елі кәпір, тырнағы өскеннің өзі кәпір» деген сөз қалыпты.
Бір күні Ұлық Алла періштелерге «Ыдырыстан асқан білімді жоқ» деп мақтанды. Періштелер Ыдырысты Алланың рұқсатымен қонаққа шақырып сынамақ болды. Сұхбат үстінде Ыдырыс Әзірейілге:
– Жан тапсырып көргім келеді. Жанымды алып, қайта салшы. Өлім хәлін бастан кешіп көрейін, – деді. Әзірейіл Ыдырыстың жанын табанынан тартып, мұрнынан суырғанда, Ыдырыстың жан дауысы шықты. Жанын қайта кіргізгенде, Ыдырыс:
– Жан шіркін тәтті екен! Қатты қиналдым. Адамның өлімнен не үшін қорқатынын енді түсіндім. Ысрапыл сүр үрлегенде, дүние астаң-кестең болады екен. Сол құдіретті көргім келеді. Сүр үрлеші, – деді Ысрапылға. Құдай досының көңілін қимай, ол кернейін тартты. Керней тартқанда Ыдырыстың зәресі қалмады.
– Сүрдің даусы зәрлі екен. Айбатынан он сегіз мың ғалам дірілдеді. Зәрем зәр түбіне кетті. Енді қыл көпірден өтіп, жеті тозақты көргім келеді, – деді. Мәкайыл оны қыл көпірден алып өтіп, тозақты көрсетеді. Тамұқтағы сұмдықты көріп, жаны шошиды.
– Тозақ қорқынышты екен. Алла пендесін тозаққа тастаудан сақтасын! Енді жұмақты аралап көрейін, – деп Жебірейілге қолқа салды. Ол да Құдай досының көңілін қимай, келісіп:
– Жарайды, бірақ шартым бар. Жәннатқа кірген адам қайтып шыққысы келмейді. Қайта шығам деп уәдеңді бер, – деді. Ыдырыс сөз берді. Жебірейіл оны ертіп, жұмақтың сегіз қабатын түгел аралатып көрсетті. Ыдырыс сәмбі талдың жанына келгенде, бір кебісін әдейі ұмыт қалдырды. Аралап болған соң пейіштен шықты. Пейіштен ұзай бергенде:
– Жәннатта бір кебісім қалып қойды. Тез барып, алып келейін, – деп Жебірейілден рұқсат сұрады. Жебірейіл:
– Жарайды, тек тез кел, – деді. Пайғамбар сол кеткеннен мол кетті. Кешіккен сайын Жебірейіл мазасызданып тұрды. Шыдамы таусылып, Ыдырысты іздеп қайта кірді. Қараса, пайғамбар әлгі сәмбі талдың саясында дамылдап жатыр екен.
– Әй, Ыдырыс бұл не жатыс? Мен сені күтіп тұрмын ғой. Шық сыртқа, – деді. Пайғамбар таңданып:
– Шыққаны қалай? «Жұмаққа бір кірген адам қайта шықпайды» деп өзің айттың ғой? – деді.
– Иә, бірақ сен қайта шығамын деп уәде бергенсің?
– Мен уәдемде тұрып, пейіштен шықтым. Екіншісінде кебісімді алу үшін кірдім. Ол кезде уәде бергенім жоқ.
– Адам жұмаққа кіру үшін алдымен, өліп, қайта тірілуі керек.
– Оны білемін. Әлгінде Әзірейіл жанымды алғанда бір өліп тірілгенмін.
– Адам қайта тірілу үшін, қиямет болуы керек.
– Әлгінде Ысрапыл сүр үрледі. Мен қияметтің даусын естідім ғой, – деді. Сөзден жеңіліп бара жатқан Жебірейіл сасқалақтап:
– Жұмаққа кірер алдын қыл көпірден өту керек, – деді. Сонда Ыдырыс:
– Мәкайылмен бірге қылкөпірден өтіп, тозақты аралап шыққаным есіңнен шығып кетті ме? – деп сұрады.
Періште сөзден жеңілді. Сол кезде Алла:
– Әй, Жебірейіл, сөз тапқанға қолқа жоқ! Оны білімді деп айттым ғой сендерге. Ыдырыс айласын асырды. Енді оның жұмақта мәңгі-бақи қалуына рұқсат, – деді.
Ыдырыс содан бері пейіште екен.
"Әлдиден эпосқа дейін" кітабынан алынған
 
==Дереккөздер==