[[Сурет:Gray1142.png|thumb| alt=A.| ''[[Ердің зәр шығару жүйесі]]''.]]'''Зәр шығару жүйесі''', [[экскреторлық жүйе]] – адам мен жануарлар организмінің артық суды, [[тұздар]]ды, [[зат алмасу]]дан пайда болған қажетсіз заттарды сыртқа шығаратын органдары. Теңізде тіршілік ететін қарапайымдардың организмінен бөлініп шығатын өнімдер ([[несеп]], [[тер]], т.б.) сыртқы ортаға [[диффузия]] арқылы немесе жиырылғыш вакуолялар көмегімен шығады. Төменгі сатыдағы көп клеткалы су жәндіктерінде (губка, [[ішекқуыстылар]]) және аз қозғалатын теңіз жануарларында (тікентерілілер) олар сыртқы ортамен байланысқан қуыстар арқылы шығып отырады. Төменгі сатыдағы құрттарда, сондай-ақ, [[приапулид]], кейбір аннелид және полихеттердің [[дернәсілі]] мен [[моллюскілер]]дің Зәр шығару жүйесі қызметін арнайы протонефридий түтікшелері атқарады. Бұл түтікшелердің бір ұшы сыртқа ашылады, ішкі жағы ерекше клеткалардан тұрады. [[Буылтық құрттар]]дың көпшілік түрінің Зәр шығару жүйесі – [[метанефридий]] (метамерлі орналасқан жұп түтікше). Моллюскілерде [[мезодерма]]дан дамыған зәр шығару органдарын целомодукта деп атайды. Ал [[шаянтәрізділер]]дің Зәр шығару жүйесі – [[мишық безі]] (бастағы өскін түбінде орналасқан без).
Құрлықта тіршілік ететін жануарлар организмінде (ылғалды үнемдеу үшін) тез еритін [[аммиак]] қиын еритін [[гуанин]]ге ([[өрмекші тәрізділер]]де) немесе несеп қышқылына (көпаяқтыларда, жәндіктерде, [[бауырымен жорғалаушылар]]да, құстарда) айналады. [[Хордалылар]] арасында қабықшалылар мен асцидияда зәр арнайы қапшықта жиналады. [[Омыртқалы жануарлар]]да целомодуктадан бүйрек құралады. Бүйректе түзілген зәр несеп жолымен клоакаға немесе қуыққа келеді. Омыртқалылардың [[эволюция]] даму жолында және жоғары сатыдағы омыртқалылардың жеке дамуында бүйрек дамуының 3 сатысы байқалады:
