Бериллий: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
ш clean up, replaced: ЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ ПЕРИОДТЫҚ ЖҮЙЕСІ → Элементтердің периодтық жүйесі (2) using AWB |
||
41-жол:
}}
[[Сурет:Beryllium.svg|thumb|left|100px|Бериллий ''Ве'']]
'''Бериллий'''(лат. Beryllіum), Ве — [[
[[Сурет:Be-140g.jpg|thumb|left|160px| Бериллий - ақшыл-сұр түсті металл]]
Сілтілерде еріп бериллаттар деп аталатын тұздар түзеді (мысалы, [[натрий]] бериллаты — Na<sub>2</sub>BeO<sub>2</sub>). Бериллий [[галогендер]], [[оттек]], [[күкірт]] және [[азот]]пен тікелей қосылып, оттекпен [[оксид]] ([[BeO]]), азотпен [[нитрид]] (BeN<sub>2</sub>), көміртекпен [[карбид]] (Be<sub>2</sub>C), күкіртпен [[сульфид]] ([[BeS]]) қосылыстарын түзеді. Бериллий оксиді — ақ түсті, қиын балқитын зат, сумен оңай қосылып, бериллий гидроксидін [Be(OH)<sub>2</sub>] түзеді, бұл — [[амфотерлі]] әлсіз негіз, қышқыл мен сілтілерде ериді. Бериллий алуда қолданылатын негізгі шикізат — берилл және [[гельвин]] минералдары. Металл бериллий хлорлы бериллийді балқытып электролиздеу арқылы алынады. Сонымен қатар, '''бериллий''' металын [[магний]]мен BеF<sub>2</sub> қосылысын тотықсыздандырып алады, магнийдің артық мөлшерін вакуумда қайта айдап бөледі, алынған бериллий әрі қарай дистилдеу әдісімен тазартылады. Бериллийді құймаларға араластырғанда қаттылығы артады, бұл бағалы қасиеті бұрыннан белгілі болса да, оны қолдану тек 20 ғасырдың 40-жылдарында басталды. Баяу балқитын металдардың бериллидтері — [[авиация]] және ракета жасауда аса қажетті зат. [[Рентген]] сәулелері бериллийден жақсы өтетін болғандықтан, одан рентген трубкаларының терезелерін дайындайды. Бериллий әр түрлі [[құйма]]лар және [[коррозия]]ға берік [[болат]] алуда, электротехникада, атом реакторларын жасауда кең түрде қолданылады. [[Қазақстан]]да бериллий [[Өскемен]]дегі [[титан]]-[[магний]] комбинатында өндіріледі.
|