Қызылқоға ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
71-жол:
 
== Жағрапиясы ==
'''Қызылқоға''' жерін [[Ойыл]] және [[Сағыз]] өзендері қиып өтеді.Ауданның территориясы 24,9 мың шаршы км. Жер рельефі — тегіс.Қызылқоға ауданы батысында [[Атырау облысы]]ның [[Индер]] және [[Махамбет ауданы|Махамбет]] аудандарымен, Атырау қалалық әкімдігі аумағымен, солтүстігінде Батыс Қазақстан облысының [[Сырым]] және [[Қаратөбе]] аудандарымен, шығысында [[Ақтөбе облысы]]ның [[Ойыл]] және [[Байғанин]] аудандарымен, оңтігінде Атырау облысының [[Мақат]] және [[Жылыой ауданы|Жылыой]] аудандарымен шектеседі. Жер бедері біршама күрделі: солтүстік-шығыс бөлігін көлбеу жазық (теңіз деңгейінен 10 — 150 м биіктікте), оңтүстік-батысының кіші бөлігін [[Каспий маңы ойпаты]] алып жатыр. Көлбеу жазықтың солтүстік-батысында өзен аңғарларымен тілімденген ірі құм массивтері Тайсойған мен Бүйрекқұм орналасқан. Каспий ойпаты жағын кең аумақты сорлар алып жатыр. Қызылқоға ауданында кен байлықтарынан мұнай, құрылыс материалдары (саз, құмтас) кездеседі. Климаты тым [[континенттік]], қысы біршама суық, қары аз, жазы ыстық және құрғақ. Ауа райының орташа температурасы қаңтарда –12ӘС (кейде –40ӘС-ге дейін төмендейді), шілдеде 25,4ӘС (кейде 43ӘС-ге дейін ысиды). Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 200 мм. Ауданның солтүстік жағын қамтитын өзен жүйесін Тайсойған мен Бүйрекқұмды солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай қиып өтетін Ойыл (төменгі ағысы) мен оның Көздіқара, Құройыл және Жарыпшыққан (оның тармағы Жаманащы) тармақтары, ал оңтүстік-шығыс жағындағы жүйесін [[Ноғайты]], [[Топырақшашты]], [[Бұрмасай]] және [[Мұқыр]] атты салалары мен [[Сағыз]] өзенінің орта ағысы, сондай-ақ Ойыл мен Сағыз өзенінің бойларындағы кішігірім көлдер мен көптеген құдықтар ([[Аққұдық]], [[Белқұдық]], [[Тақырқұдық]], [[Қарағанқазғанқұдық]], т.б.) құрайды. Аудан аумағы құмды сұр, сортаң, сор топырақты. Оларда жусан, еркек шөп, ақселеу, бұйырғын, ойпаңдау жерлерде ақ жусан, бетеге, терек, үйеңкі, қарағай, жыңғыл, т.б. өседі. Кейбір жерлерде тамыры тері илеуге пайдаланылатын кермек, лак жасауға қолданылатын қызылмия өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, қоян, сарышұнақ, ақбөкен; құстардан бозторғай, сұр құр, шөл қарғасы, дала бүркіті, байғыз, т.б. мекендейді.Ірі елді мекендері: Миялы, Сағыз, Мұқыр, Жасқайрат, Қаракөл, Тасшағыл, Жангелді, Қоныстану, Қарабау. Қызылқоға ауданы — ауыл шаруашылықты аудан. Қазір ауыл шаруашылық жерінің аумағы 2278,2 мың га; оның 270 га-сы егістік, 53,4 мың га-сы шабындық, 2224,5 мың га-сы жайылым. Ауданда 1997 жылға дейін қаракөл қойын өсіретін 8 кеңшар болды. Қазіргі кезде ауданда 84 АҚ, ӨК, ЖШС, шаруа қожалықтары жұмыс істейді. Бұлар, мал шаруашылығымен, көбіне қаракөл қойын өсірумен айналысады. Сағыз бен Ойыл өзендерінің бойында, Тайсойған құмындағы бұлақтар басында аздаған суармалы егіншілік бар, мұнда негізінен тары өсіріледі. Ауданның оңтүстік бөлігінде оны басқа облыстармен және аудандармен байланыстыратын солтүстік-шығыс бағытта Атырау — [[Қандыағаш]] — [[Орск]] темір жолы мен мұнай құбыры, Атырау — Ақтөбе автомобиль жолы, солтүстік-батыс бағытта Орта Азия — Орск мұнай мен газ құбырлары өтеді.<ref>[[Қазақстан энциклопедиясы]]</ref>
 
== Тарихы ==