Франц Шуберт: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш бот: хорошая статья da:Franz Schubert; косметические изменения |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Franz Schubert by Wilhelm August Rieder 1875.jpg|thumb]]
'''Шуберт''' (Schubert) Франц Петер (31.1.1797, Вена қаласының маңындағы Лихтенталь – 19.11.1828, Вена қ.) – австрия композиторы. Оқытушы отбасында туған. Музыкаға бала кезінен құмар болып, әуелі әкесінен ([[скрипка]]), ағасы Игнацтан ([[фортепьяно]]) және шіркеу регенті М.Хольцерден (ән бойынша) сабақ алды. 1808 – 13 жылы Вена сарайының капелла әншісі. А.Сальеридің шәкірті болды, кейіннен композиция бойынша да (1812 – 16) тәлім алды. 1814 – 17 жылы жалпы білім беретін мектептегі мұғалім әкесінің көмекшісі болды. 1818 жылы Вена қаласына қоныс аударып, жеке үйлерде музыкадан дәріс берді, сонымен бірге [[музыка]] шығарумен де айналысты. Осы жылдары Шуберттің айналасына қолдаушылар тобы жиналып, оған қаржылай көмек көрсетті, әнші М.Фогль композитор әндерін барынша насихаттап отырды. Достары мен таныстары ортасында Шуберт шығармалары әрдайым орындалып, мұндай отырыстар “шубертнамалық” кештер деп аталды. 1821 жылдан Шуберт шығармалары баспадан да жарық көре бастады. 1823 жылы ол [[Штирий]] мен [[Линц]] музыка одағының құрметті мүшесі болып сайланды. 1828 жылы 26 наурызда Вена қаласында Шуберт шығармаларының концерті табыспен өтті. Бірақ сол жылдың күзінде іш сүзегіне шалдыққан Шуберт 31 жасында дүние салды. Шуберт шығарм. Венаның халықтық музыка мәдениетімен тығыз байланысты. Ол музыка романтизмнің алғашқы ірі өкілі болды. Шуберт 7 опера (“Альфонсо мен Эстрелла”, 1822, 1854 жылы қойылды; т.б.), 6 зингшпиль, 9 симфония, 10 увертюра, октет, ішекті аспаптарға арналған квинтет (до мажор, 1828), фортепьянолық [[квинтет]] (“Форель”, 1819), 22 ішекті квартет, фортепьянолық трио, фортепьянолық сонаталар (ля мажор, 1819; ля минор, 1823; си-бемоль мажор, 1828), экспромттар мен фантазиялар, 4 қолмен ойнау үшін жазылған фортепьянолық шығармалар, хорлар (100-ден астам) мен әндер (600-ден астам) жазды. Композитор шығарм-ның негізгі бір саласы – [[ән]] (И.В. Гетенің, Ф.Шиллердің, Г.Гейненің, В.Мюллердің, т.б. сөздеріне жазылған) жанры. Ол ән музыкасында мәнерлеу тәсілін еркін пайдаланып, бұл жанрға жоғары идеялық-көркемдік сипат берді, романстың (әннің), симфония мен фортепьянолық миниатюраның жаңа романтик. түрлерін туғызды. Шуберт шығармаларында Австрияның кең тараған әндерін, сондай-ақ венгр, славян халықтары музыкасы пайдаланылды. Шуберттің кезінде бағаланбай келген музыкасы кейін бүкіл Еуропаға әйгілі болды. Шуберт шығармасын насихаттауда композиторлар Р.Шуман мен Ф.Лист елеулі еңбек етті. Ресейдің классик. композиторлары П.И. [[Чайковский]], А.Г. [[Рубинштейн]], музыка сыншысы В.В. Стасов, әдебиет қайраткерлері А.И. [[Герцен]], В.Г. [[Белинский]], М.Ю. [[Лермонтов]], т.б. Ш-ті жоғары бағалады. Музыка өнері тарихында оның есімі ұлы мелодияшылардың бірі болып қалды. Ш-тің музыка шығармалары ( мысалы , Аяқталмаған симфониясы, т.б.) Қазақстанның концерт залдарында орындалумен қатар Қазақтың ұлт-тық консерваториясы мен музыка мектептердің оқу бағдарламасынан да тұрақты орын алған.
== Дереккөздер ==
*«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
*Хохлов Ю.Н., Прекрасная мельничиха Франца Шуберта, М., 2002; соныкі, Фортепьянные сонаты Франца Шуберта, М., 2004.
[[Санат:Австрия композиторлары]]
[[Санат:Музыка]]
[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:1797 жылы туғандар]]
[[Санат:1828 жылы қайтыс болғандар]]
| |||