Ұлы жазықтар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш →Дереккөздер: clean up, replaced: Пайдаланған әдебиеттер → Дереккөздер using AWB |
Момын Мерей (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
2-жол:
Оңтүстік [[Канада]]ны алып жатқан '''Ұлы жазықтар''' ({{lang-en|Great Plains}}) [[Сеңгір таулары]] мен [[Миссисипи (өзен)|Миссисипи өзенінің]] арасындағы кең алқапты қамти отырып, оңтүстікке қарай созыла түседі. [[АҚШ]]-та Ұлы жазықтарда [[Солтүстік Дакота]], [[Оңтүстік Дакота]], [[Монтана]], [[Вайоминг]], [[Колорадо]], [[Небраска]] мен [[Канзас]] штаттары, сондай-ақ неғұрлым оңтүстік штаттар: [[Оклахома]], [[Нью-Мексико]] мен [[Техас]] орналасқан. Өте ежелгі заманда Ұлы жазықтардың көпшілік бөлігін ішкі теңіз алып жатқан, шөгінді жыныстар жер бетінің астында горизонталь қабаттар түзеді. Климатына [[Тынық мұхит]]тан желмен келетін ылғалды жібермейтін [[Кордильера]] таулары үлкен әсер етеді. Қыста қар аз түседі, жазы құрғақ, нөсер жауындар сирек жауады, күшті желдердің әсерінен шаңды дауылдар болып тұрады.
[[Сурет:Buffalo statue jamestown north dakota.jpg|thumb|left|Солтүстік Дакотадағы бизон ескерткіші]]
Бұрынғы замандарда Ұлы жазықтар жалпы саны 50 млн-нан асатын [[бизон]]дардың алып үйірлері жайылып жүрген, дүние жүзіндегі Ұлы далалардың бірі болған. Бұл далалардың даңқы құнарлы топырағымен шықты, ол XIX ғасырдың басынан бастап қарқынды түрде жыртыла бастады. Ұзақ жылдар бойы жыртқыштықпен пайдалану және шаңды дауылдар топырақтың [[эрозия]]ға ұшырауына әкеп соқты. Алайда шаруашылықтың қазіргі заманғы [[технология]]сы мен суландырудың нәтижесінде солтүстік америка далалары қыруар мал үшін жайылым, сондай-ақ бидай, қара бидай, арпа тәрізді дақылдар мен жоңышқа себілетін егіс даласы ретінде тиімді пайдаланылуда. Мұнда дүниежүзілік нарыққа шығарылатын бүкіл астықтың 75%-дан астамы өсіріледі. Дегенмен бұл аграрлық штаттарда өнеркәсіптің дамуы мен
==Дереккөздер==
| |||