Жебіршөп: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
нақтылау
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Жебіршөп''' — далаға ғана таныс өсімдік. Қазақстандық[[Қазақстан]]дық 22 түрдің ішіндегі ең көп таралған. Қаулы беттегі және бұталы далаларда дала шабындықтарында, тау беткейлерінде, ормандыдалалы және далалы зоналарда, тауларда Алтай Іле Алатауына дейін кездеседі. Бұл аласа (25 сантисетрге дейін) жартыла бұта. Оның ағаш тәрізді жайылған немесе көтеріңкі бұтақтары бар. Жылдық өркендері көп (гүлдейтін). Жапырағы ұзын, жінішке (ені 0,5 сантиметрге дейін) , отырыңқы, қарама-қарсы орналасқан, өзіне тән ерекшелігі гүлшоғырының құрылысында. Басқа түрлерге ұқсап бас құрамайды, ұзарған (4-20 сантиметр). Тостағаншасы ұсақ қоңырау тәрізді, қысқа түтікті,5 тісшелі.
 
[[Гүл]] тәжі бозғылт қос ерінді, үстіңгі ерінінің бас жағында ойығы бар, және төменгісі үшжапырақты, аталығы төртеу. Гүлдеу мерзімі өте ұзақ (мамырдан тамызға дейін) , жемістері ұсақ, қара шар тәрізді, маусым-қыркүйек айларында піседі. Барлық жебірлердің құрамында [[эфир]] майы көп болғандықтан күшті хош исті. Бұл түрден өндірісте эфир майы дайындалады. Шикізат-кептірілген сабақтардан, жапырақтардан, гүлдерден тұрады, «чабрец щөбі» деп аталады. Эфир майы парфюмерия, косметика, консервлеуде және кондитер өндірісінде, кейде тағамға дәм беру үшін пайдаланады.
 
Чабрец шөбі - ертеден келе жатқан емдік зат, тіпті Ежелгі Грецияда пайдаланылған. Біздің елімізде суықтигенде, тіс ауруларына, асқазан т.б жиі қолданады. Жақын түрлері барлық белгілі, жөтелге қарсы ішетін тәтті сироп - пертусиннің негізгі құрамы болып табылады. Басқа бағалы қасиеті - омарталық және декоративтік. Ауа райы қолайлы жылдары ол мықты деген омарталық өсімдіктермен бәсекелес бола алады, әсіресе жазықта, далада және тауда. Саяжайларда өсіру болады. Жақсы күтім жасалған болса тұқымнан өскен дербес түр екінші - үшінші жылдары гүлдейді . <ref>А. А. Иващенко. Қазақстан өсідіктер әлемі. Алматыкітап баспасы, 2012</ref>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жебіршөп» бетінен алынған