Яһудилік: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

<br>

Орта ғасырларда [[Мұхаммед]] (с.а.у.) араб түбегін [[Ислам]]нан басқа кез-келген діннен тазалауды тапсырыпты-мыс делінсе де, жақұттар мұсылман дүниесіне барлық аудандарында, тіпті Оңтүстік Араб елінде де тату-тәтті өмір сүрген. Мұсылман мемлекеттерінде, әсіресе, VIII - IX ғасырларда [[Ислам]]ды қабылдаған және өзінің дінін сақтаған жақұттар көрнекті әкімшілік басшы орындарда қызмет істеді. Яһудилік саудагерлер ортағасырлық мұсылмандардың экономикалық өмірінде аса үлкен рөл атқарған. Мұсылман елдеріндегі яһудилік қауымдарда ортағасырларда белсенді мәдени қызмет дамытылды. Құдайға сиынатын және филос, мектептер ашылды. Көркем әдебиет пайда бола бастады. Діндері бөлек қауымдардың мәдениеті өздерінің айналасындағы халықтардың мәдениеттерімен араласып, біте қайнасып жатты. Алғашқыда, VIII - IX ғасырларда араб-мұсылман мәдениеті яһудилік қоғамның тарихи көріністерінен, аңыз-сюжеттерінен және Құдайға сиыну идеяларынан нәр алған болатынды. Бірте-бірте кері процесс пайда болды. Мұсылмандық аңыздар, көркем әдебиет, грамм, оқытулар, филос, идеялар яһудилік ортаға ене бастады. Орта ғасырларда араб тілі Таяу Шығыс яһудилерінің тұрмыста қолданатын тілі боп саналған. Еврей әрпімен араб тілінде бірқатар хаттар жазылды, ертегілер мен аңыздар қағазға түсірілді, өзіндік әдебиет қалыптаса бастады. Отаршылдық дәуірле европалық мемлекеттер яһудилік және христиандық қауымдарды мұсылмандық Шығыс елдеріне ену мақсатында пайдалана бастады. ХХ ғасырларда араб елдерінің яһудилік қауымдарында сионистік насихат кеңінен тарай бастады. Бұл көптеген жағдайларда қауымдардың өзара қарым-қатынасының күрт шиеленісуіне әкеп соқты. 1918 жылы Израил мемлекеті құрылғаннан кейін, араб және мұсылман елдеріндегі көптеген яһудилер сол жаққа кешті, сөйтіп Израилдегі халықтың ерекше бөлігін құрады. Шағын яһудилік қауымдар әлі күнге дейін кейбір мұсылман елдерінде, мәселен [[Марокко]]да, [[Ирак]]та, [[Сирия]]да бар.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,