Гетеротрофты ағзалар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎Дереккөздер: clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
'''Гетеротрофты ағзаларорганизмдер''' (''грек. heteros – басқа, жат, trophe – қорек'') – негізінен дайын органик. заттармен қоректенетін [[организм]]дер. Олар өз денесінің құрамын бейорганик. заттардан түзе алмайды. Гетеротрофты ағзаларгеГетеротрофтарға [[адам]] және барлық жануарлар, паразиттік жолмен тіршілік ететін өсімдіктер, саңырауқұлақтар, көптеген микроазғалармикроорганизмдер жатады. Гетеротрофты ағзаларГетеротрофтар энергияны органик. заттардың биол. тотығуының арқасында алады. Гетеротрофты ағзалардіңГетеротрофтардың қоректенуіне қарай үш түрі болады: сапрофитті немесе осмотрофты Гетеротрофты ағзаларГетеротрофтар – түрлі ағзалардыңорганизмдердің тіршілік әрекеті нәтижесінде ыдыраған немесе бөлінген өнімдермен қоректенетін азғаларорганизмдер (ашытқылар, зең [[микроб]]тары, көптеген бактериялар); голозойлы немесе анимальдыанималды Гетеротрофты ағзаларГетеротрофтар – басқа ағза денесімен қоректенетіндер; паразиттік Гетеротрофты ағзалар – басқа ағзаорганизм денесіндегі сөлдермен қоректенетін азғаларорганизмдер. Табиғатта аралас қоректенетін түрлері де бар, мыс., арам [[шырмауық]] басқа өсімдікке жабысып тіршілік етеді. Жасыл евглена денесінде жасыл пигменттер ([[хлорофилл]]) болғандықтан жарық кезде ол автотрофқа, ал қараңғыда – гетеротрофқа айналады. Кейбір өсімдіктер (қырықбуынның спора түзетін бұтақтары, дәнінің өніп келе жатқан тұқымдары) дамудың белгілі бір сатыларында гетеротрофтар болады. Гетеротрофты ағзаларГетеротрофтар табиғатта синтезделу процесі нәтижесінде аз мөлшерде болса да органик. заттар (мыс., көміртектің 10%-ы) түзеді. Құрамында жасыл пигменттер [[клетка]]лардың СО2 сіңіретін қабілеті хемосинтез және [[фотосинтез]] процестерінің эволюциясында шешуші рөл атқарды. Қазіргі кезде жануарлар тіндерінің де СО2-ні сіңіре алатын қабілеті бар екені анықталған. Осыған байланысты ағзалардыорганизмдерді автотрофтар мен гетеротрофтарға жіктеу – олардың көміртекті сіңіру қабілетіне емес, пайдаланатын [[энергия]] көзіне негізделген. Сондықтан Гетеротрофты ағзаларгеГетеротрофтарға көміртек көзі ретінде күрделі органик. қосылыстар (көмірсулар, майлар, [[белокақуыз]]тардар) тотығуынан бөлінген көміртекті пайдаланатын азғаларорганизмдер; [[фотоавтотроф]]ты ағзаларғатарға – фотохим. әрекеттесуді пайдаланатын азғаларорганизмдер; ал хемоавтотрофтарға – органик. емес заттардың тотығуы кезінде бөлінген энергияны пайдаланатын азғаларорганизмдер жатады. Гетеротрофты ағзаларГетеротрофтар күрделі органик. заттарды ыдыратып және [[минерал]]дандырып отыратын табиғаттағы зат алмасуда маңызды рөл атқарады. Гетеротрофты ағзалар автотрофтыГетеротрофтар азғаларменавтотрофтармен бірігіп, табиғатта біртұтас биол. жүйені құрайды.
 
{{Суретсіз мақала}}
 
== Дереккөздер==
<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>