Қусақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Бетті "'''Қусақ''' == Өзендер == Қусақ (Солтүстік Балқаш алабындағы өзен) Қусақ (Үржар..." дегенмен алмастырды
1-жол:
'''Қусақ'''
'''Қусақ''' - [[Қазақстан]]дағы [[өзен]]дер, [[тау]] және [[қыстау]] атауы.
 
== Өзендер ==
[[Қусақ (Солтүстік Балқаш алабындағы өзен)]]
* '''Қусақ''', ''Сегізауыл'' – Солтүстік [[Балқаш]] алабындағы өзен. [[Қарағанды облысы]] [[Ақтоғай ауданы]]ның жерімен ағады.Ұзындығы 184 км, су жиналатын алабы 10,8 мың км², жалпы ұзындығы 90 км болатын 30-ға жуық салалары бар. Ірілері: Қаражан, Құрөзек, Көккөз, Мергенбай, Көкиірім, Иіреу, т.б. Бастауын [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Семей]] қалалық әкімдігі аумағына қарасты Қайнар ауылының оңтүстік-батысындағы Көкшетау тауларындағы қайнарлардан алып, [[Қотанбұлақ]] тауларының батысындағы Ортақора қыстауының солтүстігінде жерге сіңіп кетеді. Көктемде 10-15 күндей ағыны болады.<ref>Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5</ref> Жоғарғы ағысы тау шатқалымен ағады, Ошан қонысында аңғары кеңейіп сайлы-жыралы жермен өтеді. Татан ауылы маңында арнасы мен алабы қайтадан тарылады (осы жерден бастап өзен Қусақ деп аталады). Одан кейінгі арнасы 2,5-5 км-ге кеңейіп, алабы ауқымды болып келдеді. Молақ қыстауы және Қошқар ауылы аралығында ағысы үзіліп, жерге сіңіп кетеді. Қошқар тауларынан бастап арнасы пайда болады. Жаз айларында ағысы болмайды. Негізінен көктемегі қар, жауын-шашын және жер асты суларымен толығады. Татан ауылына дейінгі суы тұщы, Қошқар ауылына дейін ашқылтым, одна төменде тұзды болып келеді.
[[Қусақ (Үржар алабындағы өзен)]]
* Қусақ - [[Үржар]] алабындағы өзен. Шығыс Қазақстан облысы [[Үржар ауданы]] жерімен ағады. Ұзындығы 78 км, су жиналатын алабы 715 км². Жалпы ұзындығы 52 км болатын 30-дай саласы бар. Ірілері: Жынды, Шолақтерек, Көлденең, т.б. Қусақ Бұрхан ауылы тұсында Жалаңаш өзенінен бөлініп шығып, Елтай ауылынан жоғарыда Үржар өзеніне сол жағынан құяды. Арна жағалауының басым бөлігі тік жарқабақты келген. Жыл бойы дерлік арнасында су болады. Алабы мал жайылымы және егістік пен шабындыққа пайдаланылады.
[[Қусақ (Көксу өзенінің саласы)]]
* Қусақ - [[Көксу]] өзенінің оң саласы. [[Алматы облысы]] [[Ескелді ауданы]]ның жерімен ағып өтеді. Ұзындығы 67 км, су жиналатын алабы 223 км². Бастауын Суықтөбе тауының солтүстігінен алып, [[Елтай ауылы (Алматы облысы)|Елтай ауылы]]ның тұсында Көксу өзеніне құяды. Жоғарғы бөлігінде тар шатқал арасымен өтеді. Орта ағысына дейін аңғары тар келген. Көктемде қар еріген кезде ағысы қатты, суы мол болады. Өзен суы шағын егін, бау-бақша суғаруға пайдаланылады. Жаздың соңғы айларында төменгі ағысының суы тартылып, қарасуларға бөлініп қалады.
 
== Тау ==
[[Қусақ (тау)]]
Қусақ - Кедей өзенінің сол жағалауындағы тау. [[Ақмола облысы]] [[Ерейментау ауданы]] [[Торғай ауылы]]нан оңтүстік-батысқа қарай 12 км жерде орналасқан. Абсолюттік биіктігі 393 м. Күмбез тәрізді таудың ұзындығы мен ені 1-2 км. Солтүстік және солтүстік-шығыс беткейлері [[Қарағайлы тауы]]мен ұласады. Беткейлері көлбеу, кейбір жерлерінде тастары жер бетіне шығып жатыр. Орта девонның интрузивтік тау жыныстарынан түзілген. Жер қыртысын қиыршықтасты, кесектасты коллювийлі және коллювийлі-делювийлі шөгінділер жапқан. Таулы-орманды, кейбір жерлері нашар дамыған қызғылт қоңыр топырағында қарағайлы-қайыңды, қайыңды-орман алып жатыр. Орманда мүк және шөптесіндер басқан қарағанды-сұлыбасты-селеулі өсімдіктер өскен.
 
== Қыстау ==
[[Қусақ (қыстау)]]
Қусақ - [[Ерейментау таулары]]ның батыс бөлігіндегі қыстау. Ақмола облысы Ерейментау ауданы Павловка ауылының оңтүстік-батысында 18 км жерде орналасқан. Сілеті өзенінің аңғарында жатыр. Солтүстігінде Шақшабай қыстауы, батысында Ишан жайлауы, оңтүстігінде өзімен аттас көл бар. Сортаңды күңгірт қызғылт топырақ жамылғысында бетеге, селеу, қылқан селеу, жусан аралас астық тұқымдас өсімдіктер өседі. Жыл бойы мал жайылымына пайдаланылады.<ref>Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5</ref>
 
{{айрық}}
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
[[Санат:ҚазақстанАйрық өзендерібеттер]]
[[Санат:Қазақстан елді мекендері]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қусақ» бетінен алынған