Әлеуметтану: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎Әлеуметтанушылар туралы қысқаша мәліметтер: уикилендіру, нақтылау, мәліметтерді жаңарту
ш →‎Тарихы: уикилендіру, емле, безендіру
5-жол:
Әлеуметтік фактыларды ғылыми [[бақылау]] мен топтастырып жіктеудің алғашқы әрекеттері біз үшін [[Платон]]ның "[[Республика]]сы" мен "Заңдарында" және [[Аристотель]]дің "[[Саясатында]]" сақталып қалды, бірақ олардың бәрі тек алғашқы талпыныстар болған еді.Алайда, осынау шығармаларда тұтас алғанда коғам азаматтық қауымға немесе мемлекетке ұйымдасу ретінде қарастырылады, ал [[Рим]] империясы заманында, [[Орта Ғасырлар|орта ғасырларда]] және [[Ағартушылық]] ғасырларында әлеуметтік құбылыстарды барлық ғылыми зерттеулер тым үзік-үзік болды. Бұл зерттеулердің кейбіреулері экономикалық, енді біреулері - заңгерлік, үшіншілері - шіркеулік, төртіншілері - [[саяси]] сипатта болды. Ешкім де ассоциация мен [[әлеуметік]] ұйымды толық күйінде сипаттауға талпынған жоқ; ешкім де нақты өмір тұтастығын түсінуге бас қатырған жоқ. Тек ағымдағы ғасырда ғана ғылыми әдістер бұл ауқымды міндетті шешуге жүйелі қолданыла бастады, және де ол қолданылғанан кейін зерттеуде басқа салаларындағы секілді, қоғамды зерттеуде, ол әдістер өзін білімнің [[ортақ]] жиынтығына елеулі үлесімен молынан марапаттады.Қазіргі кезде біздің қолымызда [[әлеуметтік]] қатынастар жөнінде сыннан өткен және ой елегінен өткен, тез ұлғайып келе жатқан білім қоры бар. Енді біздің қолымызда тұтас күйінде қарастырылған қоғамды суреттеу және түсіндіру деп [[анықтама]] беруге болатын әлеуметтану бар деп кесіп айту тым қауіпті емес. Ол [[әлеуметтік]] құбылыстар туралы ортақ [[ғылым]].
 
"Әлеуметтану" сөзін тұнғыш рет [[Огюст Конт]] озінің "[[По­зитивтік философия курсында]]" позитивті философияның бір бөлігін құрайтын ауқымды әлеуметтік ғылымның атауы ре­тінде пайдаланды. Конт бірінші болып осы ғылым элементтерін көлденең материалдар, идеялар мен әдістер атаулыдан тазарту қажеттігін айқын көре біліп, бірінші болып барлық шынында да қажетті элементтерді бір ұғымға біріктірді. [[Пла­тон]] мен [[Аристотель]] саясатты этикадан немесе [[саясат]] ғылымын [[саясат]] өнерінен ешқашан ажыратқан емес. [[18 ғасыр|XVIII ға­сырда]] саясат ғылымы революциялық рухпен біржола біріктіріліп жіберілді. [[Гоббс та, Монтескье де]], экономистер де қоғамды оның барлық түрлерінде зерттеген жоқ, және, [[Конт]]: барышна қарыздар Юмның ықпалына қарамастан, оның себептілік ұғымындағы ақиқат атаулы әлеуметтік түсіндірмелері әлі едәуір дәрежеде теологиялық және метафизикалық болып қала берді.
 
Сонымен, [[Конт]] бірінші болып осынау кемшіліктерге ұтымдылық сәулесін септі, қоғам тұтас организм ретінде қарастырылуға тиіс деп кесіп айтып, және барлық байланыстарындағы әлеуметтікк құбылыстар туралы ғылымның фактыларды кеңінен байқап-бақылауға негізделген және саяси өнер мен революциялық мақсаттардан біржола арылған позитивтік ғы­лымның негізін қалауға тырысты. Әлеуметтану, Конт түсінігінде, [[әлеуметтік]] физикаға әбден сәйкес болуға тиіс, өйткені, әлеуметтанудың міндеті коғамның жаратылыстық себептері мен жаратылыстық заңдарын ашу және тарихтан, [[саясат]] пен экономикадан метафизикалық және жаратылыстан тыс іздерді олар [[астрономия]] мен химиядан қалай қуылса, солай қуып тастау болуға тиіс. Конт, позитивтік әдіске сүйене отырып, әлеуметтану жеткілікті дәрежеде болашақты болжап, прогресс барысын көрсете алатын [[ғылым]] бола алады деп білді.<ref>Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7</ref>