Дадаизм: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Дадаизм'''（Dadа, немесе Dadaism）- [[Дүниежүзлік соғыс, I|І дүниежүзілік соғыс]] кезінде [[Цюрих]]тен басталып өркендеген, бейнелеу өнерінде, әдебиетте (көбінесе өлең-жырларда), сахналық өнер салаларында айырықша көзге түскен өнер қозғалысы. Ол ХХ ғ. батыс өнері дамуы тарихында өзінен кейінгі мәдени беталысқа ықпал еткен негізгі ағымдардың бірі болды. Дадаизмді І дүниежүзілік соғыстың аласапыранында еуропаның күйреген көне қоғамы мен мәдениетінің туындысы деуге болады. Дадаизм әдеби-көркемөнерлік ағым ретінде тым қысқа уақыт жалғасса да, қозғалыс ауқымы біртіндеп тарайса да, бәрібір қазіргі заманғы түрлі көркемөнер ағымдарына түгел дерлік ықпал еткен өзгеше [[өнер]] бағыты болды.

 

==Жалпы баян==

Дадаизм қозғалысы ашық жиналыс, ереуіл, өнер шығармашылығы, әдеби гезет-журнал шығару секілді тәсілдерді қолданып саяси, мәдени мәселелерге өз тарапынан баға берді, түсіндірді, сын айтты, масқара, мазақ етті.

Цюрихтегі «[[Вольтер]] шарапханасынан» басталған дадаизм ұзақ уақыт үнсіздікке шомып, тек 2002 жылы өздерін [[неодадаизм]] деп атаған адамдар өз әрекетін бастады. Бірақ олар да дадаизмді еске алудан артық үлкен қозғалыс қалыптастыра алмады. Ал, әйгілі "Вольтер шарапханасы" мұражайға айналдырылып, дадаизм қозғалысы тарихын еске алу орталығы болды.

 

Дадаизмді пысып жетілген жүйелі қозғалыс деу қиын, қайта ол көне өнер үлгісінен жаңа өнер үлгісіне ауысудың өткелі болғаны байқалады. Олардың өнертануында жоқтың орнын жаңа нәрсемен бастыру атымен болған жоқ. Олар негізінен көне тәртіп пен ережені бүлдіру, көнеден өш алу сипатты өнер болды. Демек оның ұзаққа созылмауы табиғи еді.

 

Дегенмен, дәл сол дадашылардың көне сірі идеялар мен түсініктердің қалыбын шағу әрекеті, адамдардың жаттаны миын сілкіп, классикалық құндылықтар бойындағы көптеген мерездерді ашып көрсетуі [[модернизм]] және [[постмодернизм]] ағымдарының өмірге келуіне түрткі болды. Егер дадаизмнің жол ашуы болмаса, олардың табысты жұмыс істеуі қиын еді.