Конституциялық сот: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Конституциялық Сотсот'''– бірқатар елдердегі конституциялық бақылау бірден-бір немесе басты міндеті болып табылатын ерекше орган. Жоғарғы соттардан өзгеше түрде ол жалпы соттар жүйесіне кірмейді. Бір елдерде (мысалы, [[Ресей]]де) ол '''ерекше санаттағы сот''' деп саналып, тиісінше сот жүйесіне кіреді, екінші бір елдерде (мысалы,[[Германия]]да, [[Италия]]да, [[Румыния]]да, [[Болгария]]да,[[МонғолияМоңғолия]]да) сот билігіне жатпайтын ерекше бақылау органы болып табылады. Конституциялық Соттыңсоттың мүшелерін не парламент сайлайды ([[ГерманиядаГермания]]да, [[ХорватиядаХорватия]]да), не мемлекет басшысы тағайындайды ([[КипрдеКипр]]де); кейде Конституциялық Сот сот мүшелерін парламенттер, басқа да билік және әділет органдары тағайындайды (мысалы, Италияда Конституциялық Соттысотты президент, парламент және [[магистратура]] бірдей үлесте тағайындайды). Конституциялық бақылау жасаумен қатар Конституциялық Соттыңсоттың конституцияны түсіндіруге, [[саяси партиялар]] қызметінің конституцияға сәйкестігі мәселесін шешуге, құзырет туралы дауларды қарауға, т.б. құқығы бар.
Қазақстан Республикасында Конституциялық Сотсот [[1995 жылғажыл]]ға дейін елімізде [[нормативтік актілердіңактілер]]дің Конституцияға сай келуін қадағалайтын орган болып келді. Ол [[1992 ж. 6 маусымда қабылданған “Қазақстан Республикасының Конституциялық соты туралы”]] '''Қазақстан Республикасының Заңы''' негізінде құрылды.''' “Қазақстан Республикасының Конституциялық сотын сайлау туралы”''' [[Қазақстан Республикасы Жоғарғы КеңесініңКеңесі]]нің [[1992 жылғы 2 шілдедегі]] Қаулысымен Конституциялық Сот '''құрамы 11 адамнан''' жасақталды: '''М.Т. Баймаханов (төраға), И.И. Рогов (орынбасары), Л.И. Башаримова, Ж.Н. Бәйішев, К.Ж. Жалмұқанбетов, Г.В. Ким, С.А. Қасымов, В.А. Малиновский, А.М. Нұрмағамбетов, С.Ф. Ударцев, О.Қ. Ықсанов.''' Тиісті заңға және [[1993 жылғы Қазақстан Республикасы Конституциясына]] сәйкес Конституциялық Сотсот республика Конституциясын қорғау жөніндегі сот билігінің жоғары органы болып табылды. Оған Конституцияны қорғау және оның мәртебелілігін қамтамасыз ету міндеті жүктелді және оның заңдар мен өзге де құжаттарды Конституцияға сай емес деп табуы республика аумағында олардың күшін жояды деп көрсетілді. '''“Қазақстан Республикасының Конституциялық соты туралы”''' Заңдазаңда анықталғанындай, бұл органның құзыретіне актілердің конституциялылығын қараумен қатар, Қазақстан Республикасы Президентінің, [[Министрлер Кабинетінің]] мүшелерінің, [[Жоғарғы сот]] пен [[Жоғарғы Төрелік сот]] төрағаларының, [[Бас прокурордың]], Қазақстан Республикасы дипломатиялық, өзге де өкілдіктерінің өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату туралы мәселе қозғалған ретте олардың Республика Конституциясы мен заңдарын сақтауы туралы қорытынды беру, азаматтардың конституциялық құқығына қатысты құқық қолдану тәжірибесінің Конституцияға сай келуі туралы істерді қарау, тиісті заңда көрсетілген нақты мәселелер бойынша іс қозғау, т.б жатты. [[1995 жылғы Конституцияға]] сәйкес Конституциялық Соттыңсоттың орнына сот жүйесіне кірмейтін [[Конституциялық Кеңес]] құрылды.
== Дереккөздер==
[["Қазақ Энциклопедиясы"]], 11 - том