Уикипедия

Грек әліпбиі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
ш clean up using AWB
1-жол:
'''Грек әліпбиі''' — [[Грек тілі]]ніӊ және [[грек тілі тобы]]ныӊ басқа да тілдерініӊ [[әліпби]]і. Б.з.б. IX ғ. соӊы б.з.б. VIII ғ. басынан бастап үзбей қолданылады. Ғалымдардыӊ болжауы бойынша, грек әліпбиі дауыссыз дыбыстармен бірге дауысты дыбыстар үшін бөлек әріптерді қолданылған бірінші әліпби. Әліпбиде барлығы 24 әріп.
 
== Ғылымда қолдануы ==
Грек әліпбиініңәліпбиі әріптерінғылымның [[Грекия]]да қалыптасуына байланысты ғылым мен техникада кеңкеңінен қолданады. Көбіне пішіні латын әліпбиініӊ әріптеріне сәйкес келмейтіндерді (кестеде қызғылт түспен айқындалған) қолданады:
 
{| class="standard" style="text-align: center"
36-жол:
Грек әріптерініӊ ғылымда қолданылуыныӊ мысалдары:
* [[Астрономия]]да: шоқжұлдіздардағы ірі жұлдыздарды белгілеу үшін
* [[Математика]]да: [[айнымалы шама]]ларды, [[коэффициент]]терді, [[Математикалық константа]]лардытұрақтыларды, амалдарды (қосындылау — Σ, көбейтінді — П және т. б.).
** [[Геометрия]]да: [[бұрыш]]тарды, [[жазықтық (геометрия)|жазықтықтарды]], кейбір пішіндерді
* [[Физика]]да: [[физикалық шамалар]]ды, константалардытұрақтыларды, элементарлық бөлшектерді, сәулеленуді және т.б.
* [[Химия]]да: [[органикалық қосылыстар]]дыӊ байланысыныӊ деӊгейін
* [[Биология]]да: жеке дарақтыӊ топтағы әлеуметтік деӊгейін белгілеу үшін
* [[Лингвистика]]да: [[фонетиалық транскрипция]]да дыбыстарды белгілеу үшін қолданылады.
 
 
== Әріптер ==
Line 68 ⟶ 67:
|{{IPA|[a] [aː]}}
|{{IPA|[a]}}
|[[Сурет:phoenician_alephphoenician aleph.svg|20px|алеф]] [[Алеф |алеф]]
|colspan="2"|a
|1
Line 75 ⟶ 74:
|colspan="2"|{{polytonic|βῆτα}}
|{{lang-el|βήτα}}
|[[бета (әріп)|бета (вита)]]
|{{IPA|[b]}}
|{{IPA|[v]}}
|[[Сурет:phoenician_bethphoenician beth.svg|20px|бет]] [[Бет (әріп)|бет]]
|b
|bh, b, v
Line 86 ⟶ 85:
|colspan="2"|{{polytonic|γάμμα}}
|{{lang-el|γάμμα}}<br />{{lang-el2|γάμα}}
|[[гамма (әріп)|гамма]]
|{{IPA|[g]}}/{{IPA|[n]}}
|{{IPA|[ɣ], [ʝ]}}
|[[Сурет:phoenician_gimelphoenician gimel.svg|20px|гимель]] [[Гамл|гимель]]
|g
|gh, g
Line 97 ⟶ 96:
|colspan="2"|{{polytonic|δέλτα}}
|{{lang-el|δέλτα}}
|[[дельта (әріп)|дельта]]
|{{IPA|[d]}}
|{{IPA|[ð]}}
|[[Сурет:phoenician_dalethphoenician daleth.svg|20px|далет]] [[делт]]
|d
|dh, d
Line 109 ⟶ 108:
|{{polytonic|ἒ ψιλόν}}
|{{lang-el|έψιλον}}
|[[эпсилон (әріп)|эпсилон]]
|colspan="2"|{{IPA|[e]}}
|[[Сурет:phoenician_hephoenician he.svg|20px|хе]] [[Хе (әріп)|хе]]
|colspan="2"|e
|5
Line 118 ⟶ 117:
|colspan="2"|{{polytonic|ζῆτα}}
|{{lang-el|ζήτα}}
|[[дзета (әріп)|дзета (зита)]]
|{{IPA|[dz]}}, позже {{IPA|[zː]}}
|{{IPA|[z]}}
|[[Сурет:phoenician_zayinphoenician zayin.svg|20px|заин]] [[Зен (әріп)|заин]]
|colspan="2"|z
|7
Line 128 ⟶ 127:
|colspan="2"|{{polytonic|ἦτα}}
|{{lang-el|ήτα}}
|[[эта (әріп)|эта (ита)]]
|{{IPA|[ɛː]}}
|{{IPA|[i]}}
|[[Сурет:phoenician_hethphoenician heth.svg|20px|хет]] [[хет (әріп)|хет]]
|e, ē
|i
Line 139 ⟶ 138:
|colspan="2"|{{polytonic|θῆτα}}
|{{lang-el|θήτα}}
|[[тета (әріп)|тета (фита)]]
|{{IPA|[tʰ]}}
|{{IPA|[θ]}}
|[[Сурет:phoenician_tethphoenician teth.svg|20px|тет]] [[тет (әріп)|тет]]
|colspan="2"|th
|9
Line 149 ⟶ 148:
|colspan="2"|{{polytonic|ἰῶτα}}
|{{lang-el|ιώτα}}<br />{{lang-el2|γιώτα}}
|[[йота (әріп)|йота]]
|{{IPA|[i] [iː]}}
|{{IPA|[i]}}, {{IPA|[j]}}
|[[Сурет:phoenician_yodhphoenician yodh.svg|20px|йод]] [[йод (әріп)|йод]]
|colspan="2"|i
|10
Line 159 ⟶ 158:
|colspan="2"|{{polytonic|κάππα}}
|{{lang-el|κάππα}}<br />{{lang-el|κάπα}}
|[[каппа (әріп)|каппа]]
|{{IPA|[k]}}
|{{IPA|[k], [c]}}
|[[Сурет:phoenician_kaphphoenician kaph.svg|20px|каф]] [[Каф (әріп)|каф]]
|c
|k
Line 171 ⟶ 170:
|{{polytonic|λάμβδα}}
|{{lang-el|λάμδα}}<br />{{lang-el|λάμβδα}}
|[[лямбда (әріп)|лямбда (лямда)]]
|colspan="2"|{{IPA|[l]}}
|[[Сурет:phoenician_lamedhphoenician lamedh.svg|20px|ламед]] [[ламед (әріп)|ламед]]
|colspan="2"|l
|30
Line 180 ⟶ 179:
|colspan="2"|{{polytonic|μῦ}}
|{{lang-el|μι}}<br />{{lang-el|μυ}}
|[[мю (әріп)|мю (ми)]]
|colspan="2"|{{IPA|[m]}}
|[[Сурет:phoenician_memphoenician mem.svg|20px|мем]] [[мем (әріп)|мем]]
|colspan="2"|m
|40
Line 189 ⟶ 188:
|colspan="2"|{{polytonic|νῦ}}
|{{lang-el|νι}}<br />{{lang-el|νυ}}
|[[ню (әріп)|ню (ни)]]
|colspan="2"|{{IPA|[n]}}
|[[Сурет:phoenician_nunphoenician nun.svg|20px|нун]] [[нун (әріп)|нун]]
|colspan="2"|n
|50
Line 199 ⟶ 198:
|{{polytonic|ξῖ}}
|{{lang-el|ξι}}
|[[кси (әріп)|кси]]
|colspan="2"|{{IPA|[ks]}}
|[[Сурет:phoenician_samekhphoenician samekh.svg|20px|самех]] [[самех (әріп)|самех]]
|x
|x, ks
Line 210 ⟶ 209:
|{{polytonic|ὂ μικρόν}}
|{{lang-el|όμικρον}}
|[[омикрон (әріп)|омикрон]]
|colspan="2"|{{IPA|[o]}}
|[[Сурет:phoenician_ayinphoenician ayin.svg|20px|аин]] [[аин (әріп)|аин]]
|colspan="2"|o
|70
Line 220 ⟶ 219:
|{{polytonic|πῖ}}
|{{lang-el|πι}}
|[[пи (әріп)|пи]]
|colspan="2"|{{IPA|[p]}}
|[[Сурет:phoenician_pephoenician pe.svg|20px|пе]] [[пе (әріп)|пе]]
|colspan="2"|p
|80
Line 229 ⟶ 228:
|colspan="2"|{{polytonic|ῥῶ}}
|{{lang-el|ρω}}
|[[ро (әріп)|ро]]
|{{IPA|[r]}}, {{IPA|[r̥]}}
|{{IPA|[r]}}
|[[Сурет:phoenician_resphoenician res.svg|20px|реш]] [[реш (әріп)|реш]]
|r, rh
|r
Line 240 ⟶ 239:
|colspan="2"|{{polytonic|σῖγμα}}
|{{lang-el|σίγμα}}
|[[сигма (әріп)|сигма]]
|colspan="2"|{{IPA|[s]}}
|[[Сурет:phoenician_sinphoenician sin.svg|20px|шин]] [[шин (әріп)|шин]]
|colspan="2"|s
|200
Line 249 ⟶ 248:
|colspan="2"|{{polytonic|ταῦ}}
|{{lang-el|ταυ}}
|[[тау (әріп)|тау (тав)]]
|colspan="2"|{{IPA|[t]}}
|[[Сурет:phoenician_tawphoenician taw.svg|20px|тав]] [[тав (әріп)|тав]]
|colspan="2"|t
|300
Line 259 ⟶ 258:
|{{polytonic|ὖ ψιλόν}}
|{{lang-el|ύψιλον}}
|[[ипсилон (әріп)|ипсилон]]
|{{IPA|[y], [yː]<br />(ранее [u], [uː])}}
|{{IPA|[i]}}
|[[Сурет:phoenician_wawphoenician waw.svg|20px|вав]] [[вав (әріп)|вав]]
|u, y
|y, v, f
Line 283 ⟶ 282:
|{{polytonic|χῖ}}
|{{lang-el|χι}}
|[[хи (әріп)|хи]]
|{{IPA|[kʰ]}}
|{{IPA|[x], [ç]}}
Line 303 ⟶ 302:
|{{polytonic|ὦ μέγα}}
|{{lang-el|ωμέγα}}
|[[омега (әріп)|омега]]
|{{IPA|[ɔː]}}
|{{IPA|[o]}}
|[[Сурет:phoenician_ayinphoenician ayin.svg|20px|аин]] [[аин (әріп)|аин]]
|o, ō
|o
Line 499 ⟶ 498:
 
[[Санат:Лингвистика]]
[[Санат:2014 жылы желтоқсанда жазылған мақалалар]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Грек_әліпбиі» бетінен алынған