Репродуктивті жүйе: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, Атамұра → «Атамұра» баспасы (3) using AWB |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Репродуктивті жүйе''' немесе '''Көбею мүшелері''' — көпжасушалы тірі ағзалардың (жануарлар, өсімдіктер, саңырауқұлақтар және т.б.) жыныстық көбеюіне жауапты жүйе.
[[Сурет:Female anatomy.svg|thumb|Аналық жыныс жүйесі]]▼
Ағзаның басқа жүйелеріне қарағанда репродуктивті жүйе еркек дара мен ұрғашы дара арасында көбіне қатты ерекшеленеді<ref name=Adam>[http://www.besthealth.com/besthealth/bodyguide/reftext/html/repr_sys_fin.html Reproductive System 2001] Body Guide powered by Adam</ref>. Кейбір биологиялық белсенді заттар ([[гормондар]] және [[феромондар]]) жануарлардың репродуктивті жүйесінің жұмысына қатты әсер етеді.
Омыртқалардың репродуктивті жүйелері көбіне жалпы бір-біріне ұқсас:
* жыныстық бездері (гонадалар)
* арнайы шығарушы жолдар (VAS efferens және oviducts)
* сыртқы жыныс мүшелері
'''Жыныстық көбеюге''' екі – аталық және аналық организмі қатысады. [[Жыныс]] сыртқы белгілерімен, сондай-ақ жыныс жүйесінің құрылысы бойынша ерекшеленеді. Жыныс мүшелері: аналық без – жұмыртқа жасушасын, ал аталық без [[сперматозоид]]тер түзеді. Жыныс жасушаларында хромосомалар жиынтығының жартысы бар, олар қосылып зигота түзгенде, хромосома жиынтығы екі еселеніп 46 болады.<ref name="source1">Биология:Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: «Атамұра» баспасы, 2008. ISВN 9965-36-557-1</ref>
==Аталық жыныс жүйесі==
[[Сурет:Male_anatomy_blank.svg|thumb|left|100px|Аталық жыныс жүйесі]]
'''Аталық жыныс жүйесі''' қосалқы бөлімдері бар аталық безден, шәует шығаратын түтік, жыныс мүшесі және басқа [[без]]дерден, олардың ішіндегі ең ірісі – қуық асты безінен тұрады. Бездер шәует сұйықтығын түзеді. [[Аталық жыныс жасушасы]] – [[сперматозоид]] ірі ядросы бар бас, мойын және ұзын құйрықшадан тұрады. [[Сперматозоид]]тер аталық ұрық безінің қосалқы бөлімдерінде жиналады да, қуық асты безінен бөлінетін шәуетпен араласып, зәр шығару өзегі арқылы сыртқа шығарылады.<ref name="source1"/>
==Аналық жыныс жүйесі==
▲[[Сурет:Female anatomy.svg|thumb|left|100px|Аналық жыныс жүйесі]]
'''Аналық жыныс жүйесі''' сыртқы және ішкі мүшелерден тұрады. Ішкі жыныс мүшелеріне аналық без, жатыр түтігі, жатыр және қынап жатады. Аналық жыныс жасушалары – жұмыртқа жасушалары аналық безде түзіледі. Бұл – мөлшері үлкен (150 мкм), қозғалмайтын [[жасуша]]. Оны жатыр түтігімен тербелмелі [[эпителий]] жылжытады. Жұмыртқа жасушасының дамуы 27–28 тәулікке созылады. Жұмыртқа жасушасы жетілгенде, құрсақ қуысына, одан жатыр түтігіне түседі. Осы жерде тербелмелі [[эпителий]] арқылы жатырға бағытталады.Жұмыртқа жасушасының дамуы 27-28 тәулікке созылады.<ref name="source1"/>
==Дереккөздер==
<references/>
[[Санат:Биология]]
[[Санат:Анатомия]]
| |||