Филология: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Arystanbek (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
Arystanbek (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Филология''' ({{lang-el|philologia}} сөзге кұмарлық) — жазба ескерткіштерді тілдік және [[стилистика]]лық жағынан талдау арқылы адамзаттың рухани мәдениетін зерттейтін тіл білімі, әдебиеттану, мәтінтану, деректеметану, палеография т. б. гуманитарлық пәндердің жиынтығы мәтін филологияның алғашқы нақты негізі болды, онын дамуына [[философия]] елеулі ықпал етті.
Филологияның ішкі кұрылымы екі жақты қарама-қарсылыққа негізделген: бір жағында — нақты мәтіннің қарапайым қызметі, екінші жағында — шегі дәл белгісіз онын жалпы қызметі.
Mәдениеттің өзін-өзі тануына қызмет ете отырып, филология жазу өркениетінің неғұрлым толысқан шағында пайда болған. Таяу Шығыстың өте жоғары көне мәдениеті тіпті филологияны білмеген, ал батыс [[еуропа]]лық орта ғасырда да ол жоғары сатыда болмаған. Ежелгі Үнді мен [[Грекия]]да филология дүниетанымдык рефлексияның ойлау мен сөйлеуге қатысы тұрғысынан зерттелген. Филологияның жоғарылауы дүниетанымдық ойдын ұлы дәуірлерімен ([[Аристотель]]ден кейінгі эллинистік әлемде,
Үнді филологиясы Панини (б.з.д. 5—4 г. шамасы), Патанджали (б.з.д. 2 ғ.) сияқты грамматистер мен стилистика теорияшылдарын берді. Ежелгі қытай мәдениетінде де өзінің филологиялык дәстүрі болған (5—6 ғ. Лю Се т. б.). Бірақ жана дәуірге дейін Үнді филологиясының жетістіктерімен таныс болмаған [[Еуропа]] филологиясы үшін негізгі білім көзі [[Грекия]] болды, онын негізінде Гомер ілімі жатты. Софистер дәуірінде (б.з.д. 5—4
16—18 ғғ. [[Германия]]да филологияның жана дәуірі басталды. Неміс филологы
Бірақ кейін тіл білімі, әдебиеттану, тарих т. б. салалар бір кездегі біртұтас тарих-филология ғылымынан бөлініп шыққанына қарамастан, филология баспасөздің ерекше бір тәсілі ретінде бірлігін күні бүгінге дейін сақтап келеді.
Қазіргі заманда гуманитарлық білімді математика сияқты формалдандыруға тырысушылык басым. Математиканын нақты әдістері филологияның шеткі салаларында ғана колданылуы мүмкін, бірақ онын негізгі мәніне эәер ете алмайды.<ref>Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы.
| |||