21:45, 2012 ж. тамыздың 23 кезіндегі нұсқа өңдеу Arystanbek (талқылау \| үлесі) Бітікшілер, Интерфейс әкімшілері, Администраторлар 54 805 edits ш келесі санат қосылды: «Санат:Шығыс Түркістан тарихы» (HotCat құралының көмегімен) ← Ескірек өңдеме		16:05, 2014 ж. желтоқсанның 30 кезіндегі соңғы нұсқа өңдеу жоққа шығару Нұрлан Рахымжанов (талқылау \| үлесі) Бітікшілер, Администраторлар 119 734 edits ш + 3 санат; ± 2 санат (HotCat құралының көмегімен)
1-жол: '''Әлихан Төре Сағуни''' — ([[1885]], [[Қырғызстан]], [[Тоқмақ]] — 1976, [[Ташкент]]) — қоғам қайраткері, діни ғұлама, Шыңжаңның үш аймағында құрылған[[ Шығыс Түркістан]] республикасы уақытша үкіметінің төрағасы (1944 — 46). Ұлты — [[өзбек]]. '''Әлихан Төре Сағуни''' — ([[1885]], [[Қырғызстан]], [[Тоқмақ]] — 1976, [[Ташкент]]) — қоғам қайраткері, діни ғұлама, Шыңжаңның үш аймағында құрылған[[ Шығыс Түркістан]] республикасы уақытша үкіметінің төрағасы (1944 — 46). Ұлты — [[өзбек]]. Әкесі Әндіжан көтерілісі басшыларының бірі есебінде [[Ресей отаршылары]] тарапынан қуғынға ұшыраған. Әлихан Төре екі рет Меккеге қажылыққа барып, [[Сауд Арабиясы\|Сауд Арабиясының]] Жидда қаласында, [[Бұхара\|Бұхарада]] діни және дәрігерлік білім алды. [[1929]] жылы [[Кеңес өкіметі]] діндарларды қуғындаған кезде Құлжа қаласына көшіп барып, діни насихат жүргізген, мұсылмандарды [[Шэн-Ши-Сай]] үкіметінің озбыр саясатына қарсы көтеруге әрекет еткен. 1937 — 41 жылдары Шэн-Ши-Сай үкіметі тұтқында ұстады. [[1941]] жылы түрмеден шыққан соң, [[Құлжа\|Құлжадағы]] ең үлкен Байтулла мешітінің бас имамы болды. [[1944]] жылы 4 сәуірде Шыңжаңда [[“Құлжа азаттық ұйымы”]] құрылып, оның төрағасы міндетін атқарды. Сол жылы 12 қарашада Шығыс Түркістан республикасы уақытша үкіметінің төрағалығына сайланды. Әлихан Төре ашық түрікшілдік және исламдық бағыттағы ой-пікірлерімен Шығыс Түркістанның жергілікті халықтарымен [[Орталық Азия\|Орталық Азиядан ]]келген эммигранттарға ықпал етті. Халықты [[дін]] және түрікшілдік идеясы арқылы оятуға тырысып, Шығыс Түркістанның түбегейлі тәуелсіздігін уағыздады. Бірақ Шыңжаңдағы оқиғаларға сырттан түрлі саяси күштердің араласуы ұлт-азаттық қозғалысының мақсат-мүддесін күрделендіріп жіберді. Осындай жағдайда Әлихан Төре Кеңес Одағына кетуге мәжбүр болды (1946).▼ Әкесі Әндіжан көтерілісі басшыларының бірі есебінде Ресей отаршылары тарапынан қуғынға ұшыраған. ~~==Қолданылғпн әдебиет:==~~ ~~Қазақстан энциклопедиясы 1-том~~ ▲'''Әлихан Төре Сағуни''' — ([[1885]], [[Қырғызстан]], [[Тоқмақ]] — 1976, [[Ташкент]]) — қоғам қайраткері, діни ғұлама, Шыңжаңның үш аймағында құрылған[[ Шығыс Түркістан]] республикасы уақытша үкіметінің төрағасы (1944 — 46). Ұлты — [[өзбек]]. Әкесі Әндіжан көтерілісі басшыларының бірі есебінде [[Ресей отаршылары]] тарапынан қуғынға ұшыраған. Әлихан Төре екі рет Меккеге қажылыққа барып, [[Сауд Арабиясы~~\|Сауд Арабиясының~~]] ~~Жидда~~ныңЖидда қаласында, [[Бұхара~~\|Бұхарада~~]] ~~діни~~дадіни және дәрігерлік білім алды. [[1929]] жылы [[Кеңес өкіметі]] діндарларды қуғындаған кезде Құлжа қаласына көшіп барып, діни насихат жүргізген, мұсылмандарды [[Шэн-Ши-Сай]] үкіметінің озбыр саясатына қарсы көтеруге әрекет еткен. 1937 — 41 жылдары Шэн-Ши-Сай үкіметі тұтқында ұстады. [[1941]] жылы түрмеден шыққан соң, [[Құлжа~~\|Құлжадағы~~]]дағы ең үлкен [[Байтулла ~~мешітінің~~мешіті]]нің бас имамы болды. [[1944]] жылы 4 сәуірде Шыңжаңда [[“Құлжа азаттық ұйымы”]] құрылып, оның төрағасы міндетін атқарды. Сол жылы 12 қарашада Шығыс Түркістан республикасы уақытша үкіметінің төрағалығына сайланды. Әлихан Төре ашық түрікшілдік және исламдық бағыттағы ой-пікірлерімен Шығыс Түркістанның жергілікті халықтарымен [[Орталық Азия~~\|Орталық Азиядан~~ ]]дан келген эммигранттарға ықпал етті. Халықты [[дін]] және түрікшілдік идеясы арқылы оятуға тырысып, Шығыс Түркістанның түбегейлі тәуелсіздігін уағыздады. Бірақ Шыңжаңдағы оқиғаларға сырттан түрлі саяси күштердің араласуы ұлт-азаттық қозғалысының мақсат-мүддесін күрделендіріп жіберді. Осындай жағдайда Әлихан Төре Кеңес Одағына кетуге мәжбүр болды (1946).<ref>Қазақстан энциклопедиясы 1-том</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Суретсіз мақала}} [[Санат: Тұлғалар]]▼ [[Санат:~~Шығыс~~1885 ~~Түркістан~~жылы ~~тарихы~~туғандар]] [[Санат:1976 жылы қайтыс болғандар]] ▲[[Санат: ~~Тұлғалар~~Өзбектер]] [[Санат:Діни тұлғалар]] [[Санат:Ұлт-азаттық қозғалыстардың көсемдері]] {{stub}}

Әлихан Төре Сағуни: Нұсқалар арасындағы айырмашылық