Балауыз: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Балауыз'''<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. Н.Нұрахметов, А.Ниязбаева, Р.Рысқалиева, Н.Далабаева. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 336 бет. ISBN 9965-36-416-8</ref> — [[ара]]ның балауыз безінен бөлінетін [[зат]]. [[Ара]] одан өздеріне кәрез салады. Балауыз ежелден [[шырақ]] жасау және бальзамдау үшін қолданылған. Қалыпты [[температура]]да Балауыз ақ, ақшыл сары, қара қоңыр, не қара түсті зат. Құрамы күрделі, онда 70 — 74% спирттер мен май қышқылдарының күрделі эфирлері, 15% [[май]] қышқылы, 12 — 15% [[көмірсутек]] бар. Балауыз — [[су]] тепкіш зат, [[Спирттер|спиртте]] және [[глицерин]]де ерімейді. 35°С-тан жоғары температурада жұмсара бастайды да, 60 — 65°С-та балқып сұйылады. Алыну әдісіне, өңделуіне қарай Балауыз бірнеше түрге бөлінеді. Омарта Балауыззы қайнатып немесе омартада арнаулы преспен сығып алынады. Ол [[өнеркәсіп]]те, [[медицина]]да қолданылады. Престелген Балауыз арнаулы машинамен кәрезді престеу арқылы алынады. Сығынды Балауызды кәрез қалдықтарынан алады. Бұл аяқкиім майын, бояу жасауға, т.б. пайдаланылады. Омарта Балауызы мен престелген Балауыз түсіне, қоспасына қарай 3 сұрыпқа бөлінеді: қоспасыз ақ не ақшыл сары түсті (1-сортсұрып), сары не ашық қоңыр (2-сортсұрып) және қара қоңыр, қара түсті (3-сортсұрып). Бір [[маусым]]да әр ара ұясынан 2—3 кг-ға дейін Балауыз алынады.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 2 том;</ref>