Қалба жотасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қалба жотасы''' - [[Алтай таулары|Алтай]] тау жүйесінің оңтүстік-батысында орналасқан. Алтайдан оны [[Ертіс]] өзеннің аңғары, батыс бөлігін [[Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)|Сарыарқа]]дан [[Шар өзені|Шар]] және [[Көкпекті (өзен, ШҚО)|Көкпекті]] өзендерінің аңғары бөліп жатыр.

Солтүстік-батысы мен батысының жер бедері аласа таулық сипатта, солтүстік-шығысы мен оңтүстік-шығысы орта биіктік таулы шоқылықты құрайды. Аласа таулық солтүстік-батысы мен батысы [[Асқаралы]] (731 м), [[Қойсары тауы|Қойсары]] (771 м), [[Айыртау (Шығыс Қазақстан облысы)|Айыртау]] (1003 м), Шұбаршоқы (974 м), Қаратақыр (758 м), Бала Құсмұрын (1035 м), Обалы (719 м) тәрізді жеке таулардан тұрады. Солтүстік-шығысы мен шығысы [[Талды]] (1574 м), Жаңаасу (1421 м), [[Қаражал Қалба Тауы|Қаражал]] (1144 м), Сарышоқы (1598 м, Қалба жотасының ең биік жері), [[Кальчуга]] (1377 м), Суықшоқы (1380 м), т.б. шоқылы таулар мен шағын жоталардан тұрады.

Өзендерінің барлығы Ертіс алабына жатады. Ірі өзендері: Көкпекті, Бөкен, Шар, Қызылсу Қанай, Ұлан, [[Абылайкит]], [[Тайынты]]. Көлдері: [[Шалқар]], [[Айыр]].

Қалба жотасының топырағы негізінен тауалдының қызғылт қоңыр, қоңыр (батысында) және таудың қара топырағынан тұрады. Зайсан көлінің батысында ([[Қызылқұм]] құмында) құмды-сазды топырақ, орта тұсындағы (Көкпекті ауданында) тауларда альпілік шалғын топырақ қалыптасқан. Онда далаға және құрғақ аласа тауға тән далалық түрлі шөпті өсімдіктер өседі. Шығысы мен солтүстік-шығысында Сібір жазығына тән сирек ағашты және қайыңды-қарағайлы орман қалыптасқан. Бұталар (тобылғы, ешкісабақ, қараған, арша, итмұрын), қайың, терек, көк терек бар. Одан жоғарыда балқарағай, самырсын, қарағайлы орман өседі. Жануарлардан мұнда тиін, шұбар тышқан, қоңыр аю, сілеусін, құдыр, меңіреу құр, шіл, тұйғын, тоқылдақтар, ұлар бар.<ref>Қазақстан Республикасының табиғаты 3 том, 2 бөлім</ref>