|
Бұлшық ет
[[Сурет:Muscle posterior.png|thumb| right| alt=A.| ''БҰЛШЫҚ ЕТ''.]]
[[Сурет:Genga 36.jpg|thumb|Бұлшық ет]]
'''Бұлшық ет''' - адамда, омыртқалы жануарларда және көптеген омыртқасыздарда денені қозғалысқа келтіретін мүше. Оның негізін бұлшық ет талшықтары құрайды. Бұлшық ет құрамы 75%-і су, 25%-і [[белок]], [[май]], [[көмірсу]] және [[минералдық тұздар]]дан тұрады. Адам денесінде 400-ден астам '''бұлшық ет''' бар, олар дене салмағының 40%-тен астамын құрайды. Бұлшық ет пішініне, атқаратын қызметіне, орналасқан жеріне байланысты алуан түрлі, олар ұзын, қысқа, жалпақ болып келеді. Көбіне, ұзын бұлшық ет [[қол]] мен [[аяқ]]та, қысқа бұлшық ет омыртқа бағанасы бойында, жалпақ бұлшық ет іште, кеудеде орналасқан. Кейбір ұзын бұлшық ет түрлі [[сүйектер]]ден басталады да екі басты, үш басты және төрт басты болып келеді. Организмдегі бұлшық ет тіндерін екі түрге бөледі: а) қаңқалық көлденең жолақты бұлшық еттер. Бұлар тірек-қимыл мүшелеріне қатысты денені әр түрлі қозғалысқа келтіреді, [[жиырылу]] жылдамдығы өте жоғары болады; ә) бірыңғай салалы (тегіс) бұлшық еттер ішкі органдардың қызметін қамтамасыз етеді, баяу жиырылады, үнемі ұзақ қозғалыста болады. Бұлшық ет пішініне немесе бекитін сүйектеріне сай [[шаршы]], [[үшбұрышты]], [[жұмыр]], [[дельта]], [[жолақ]] деп аталады. Ал қызметіне қарай — [[бүккіш]], [[жазғыш]], [[әкелуші]], [[әкетуші]]; орналасқан жеріне қарай — төс-бұғана бұлшық еті, [[қабырға]] аралық бұлшық еттер, т.б. болып ажыратылады. Бұлшық ет тірек-қимыл мүшесіне жатады. Дененің қозғалысы мен қызметі Бұлшық еттің жиырылғыштық қасиетіне байланысты. Оның жиырылу процесі жүйке талшықтары [[импульс]]терінің әсерімен [[рефлекторлы]] түрде өтеді. Бұлшық етте [[қан тамырлары]], [[жүйке түйіндері]] мен талшықтары және [[лимфалық құрылымдар]] орналасады.
== Маңызы ==
|
