Көшпелі театр

Үлгі:Қорық аймақ‎ Көшпелі театр  – елді мекендерді аралап спектакль көрсететін театр. Ол кәсіби ойын-сауық орнының ерекше түрі ретінде 19 ғ-да Еуропа мен Американың көптеген елдерінде пайда болды. Ресейде П.П. Гайдебуров құрған К. т. кең танылды. Бұрынғы Кеңес Одағында әр түрлі жанрдағы (драма, муз. комедия, қуыршақ, т.б.) К. т. көптеп (Мәскеудің А.Н. Островский атынд. обл. драма театры, Новосибирь обл. К. т-ы, Татар К. т-ры, т.б.) құрылды. Олар көбіне тұрақты театры жоқ елді мекендерге қызмет етті. Театр репертуарының дені орыс драматургтері мен дүние жүзі классиктерінің пьесаларынан құралды. Орынбордан бастау алған орыс театры мен труппалары 1905 жылғы революциядан кейін Қазақстанға сапар шекті. Олар Қызылжар (Петропавл), Семей, Орал қ-ларында ойындар көрсетеді. Татар тілінде тұңғыш спектакль 1905 ж. Орынбор қ-нда И.Кудашев – Ашказарский ұйымдастырған шағын сауыққойлар үйірмесінің орындауында қойылды. Труппаға “Сайяр” (“Жылжымалы”) деген ат беріледі (1907 ж.). Осы театр негізінде татардың, башқұрттың бүгінгі мемл. драма театрлары ашылды. Мәліметтерге қарағанда, Қызылжар, Семей, Ақмешіт, Орал, т.б. қ-ларда жоғарыдағы труппалардың ықпалымен 1911 – 12 жылдары сауық үйірмелері ұйымдастырылды. Төңкерістен бұрынғы қазақтың көшпелі тұрмыс-салты К. т. өнерін жатырқамай қабылдады. Оқыған қазақ жастары 20 ғ-дың басында театр өнерін жасаудағы алғашқы қадамдарын бастады. М.Әуезов “Қыр театры”, “Қала театры” деп қазақ театрын екі түрлі салада дамытудың жобасын айтты. Бірі – қалың елге ұғымды, соның мәдени салтына үйлесімді көшпелі қыр театры. Оның сахнасына қойылатын дүниелер – халық өнерінің шығармалары, ел ішіндегі түрлі ойындар, күлдіргі әңгіме, айтыстар, т.б. және соған көрермен қауымының өзін араластыру; екіншісі – қала театры, оның көрсететіні қазақтың өмірі, елдің көріністері болу керек деді. Кеңестік дәуірде ірі қалалардағы кәсіби театрлар ауылдық жерлерге барып, ашық аспан астында уақытша жасақталған сахналарда спектакльдер қойып жүрді.