Темірқазық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ |
ш уикилендіру |
||
2-жол:
[[Сурет:Flag of Alaska.svg|thumb| Жетіқарақшы мен [[Темірқазық]]]]
[[Сурет:Zirkumpolar ani.gif|thumb|left|200px|[[Темірқазық]] жұлдызы төңірегіндегі қозғалыс]]
'''Темірқазық''' — Кіші
Әдетте ауырлық күштің әсерінде бір жұлдыздың өз өсінде айналуы кеңістікте өзгеріс туғызса, оны әдетте өстік прецессия (axial precession) деп атайды. Жершарының айналу өсінің өзгеруіне ілесіп оның Темірқазығы да түрліше болған. Шамамен 4800 жылдың алдында, Темірқазық жұлдызы Айдағар α жұлдызы болған. Ежелгі грекияда Темірқазық Кіші аю β жұлдызы болды. 2100 жыл өткенде қазіргі Кіші аю α мен темірқазық бағытының бұрышы ең кішкене болды (27'38"). Яғни, жер үшін қозғалмайтын полюс жұлдызы есептеледі.
31 ғасырдан кейін Цефей γ жұлдызы жер шарының Темірқазығы болады. 14000 жыл шамасында уақыт өткен соң Лира α жұлдызы жер шарының темірқазығы болады.
== Темірқазықтың маңызы ==
Темірқазық жұлдызы ғарыштық жетектеуіш (аспан денелерін күзету арқылы бағытты ажырату) жолбелгісі есептеледі. Онымен алыс сапарға шығушылар, теңізшілер жақсы таныс болған. Қазақта Темірқазықты білсең адаспайсың деген сөз бар. Компас секілді бағыт айыру құралдары болмаған замандарда солтүстік жарты шардың адамдары түнде көбінесе Темірқазыққа қарап бағыт айырған.
[[Санат:Жұлдыздар]]
| |||