|
* [[Ауылдық округі]] - Қазақстандағы жергілікті әкімшілік бөлініс атауы
'''Округ''' – Ресей өкіметінің [[1822]] жылы 22 маусымдағы ''Сібір қазақтары туралы Жарғысы'' бойынша [[Орта жүз]]де енгізілген әкімшілік-аумақтық бөлініс.<ref>Қазақ энциклопедиясы 7- том, Ремнев А.В., Самодержавие и Сибирь. [[Административная политика в первой половине ХІХ в.]], Омбы, 1995; Касымбаев Ж.К., Ликвидация казахской государственности (первая половина ХІХ в.) //[[Казахстан и мировое сообщество]], 1996, ғ4; Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін, т. 3, А., 2002.Д. Сатпай</ref> Жарғының 5-параграфы бойынша жаңа құрылым: ауыл – 50-70 шаңырақтан, болыс – 10-12 ауылдан, округ – 15-20 болыстан құралды. Даладағы жаңа үштаған – [[округ, болыс, ауыл]] бұрынғы рулық басқару жүйесін іс жүзінде жоқ етуге тиіс болды. 3-параграфқа сәйкес географиялық жағынан [[Оңтүстік-батыс Сібір]]ді мекендеген қазақтар ''Сібір қазақтар'' аталып, [[1838]] жылға дейін [[Омбы облысы]]на бағынып келген сыртқы округтерден құралды. Округтерге тиесілі жер иеліктеріне меже енгізілді, 9-параграф бойынша көшпелілердің бір округтен екіншісіне өз еркімен ауысуы шектелді. Ол үшін ''жергілікті бастықтардың'' рұқсаты талап етілді. Енді қазақ ауылдарына өз округты аумағының шегінде ғана көшіп жүруіне рұқсат етілді. Үкіметтің жергілікті көшпелілер жөніндегі саясатында оларды егіншілікке ынталандыру, “бақташылық өмірді” жою, олардың егіншілікке көшуін көтермелеу маңызды бағыт болды. Отырықшылыққа көшкендерге 15 десятинаға дейін жер участогін бөліп беруге рұқсат етілді. Қазақтарға өз тауарларын өз округі ішінде де, одан тыс жерлерде де еш шектеусіз еркін өткізуге мүмкіндік берілді. Округтер санын 8 – 10-ға дейін жеткізу, одан әрі [[Орта Азия]] шебіне шығу мақсаты көзделді. Алғашқы сыртқы округ – ''Қарқаралы округі'' 1824 жылы 8 сәуірде ашылды. Бұл округке кірген болыстар құрамында 20 мыңдай шаңырақ болды. [[1824]] жылы 22 тамызда ''Көкшетау округі'' ашылды. [[1825]] жылы Құсмұрын, [[1826]] жылы Баянауыл, [[1831]] жылы Аягөз (Сергиополь), [[1832]] жылы Ақмола, [[1833]] жылы Үшбұлақ, [[1834]] жылы Аманқарағай округтері құрылды.
* [[Дуан]] - Ресей империясы уақытындағы әкімшілік бөліністің атауы
==Ішкі сілтемелер==
* [[Әскери Округ]] - Қарулы Күштердің құрылымдық бөлімі
* [[Округтік приказ]]
* [[Қарқаралы округі]]
* [[Сібір қазақтары туралы Жарғысы]]
==Сыртқы сілтемелер==
* [http://mukhanov.ucoz.kz/publ/1917_zh_azan_revoljucijasy_zhne_azastanda_kees_kimetini_ornauy_lkedegi_azamat_soysy_1917_1920_zhzh/9-1-0-94 Ресей өкіметі]
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikifyайрық}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Әкімшілік-аумақтық бөлініс]]
{{stub}}
|
