22:41, 2011 ж. сәуірдің 7 кезіндегі нұсқа өңдеу Kia content bot (талқылау \| үлесі) Боттар 11 710 edits Automated import of articles		01:49, 2011 ж. мамырдың 15 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару Aidarzver (талқылау \| үлесі) 267 edits Өңдеу түйіні жоқ Жаңарақ өңдеме →
1-жол: [[Сурет:Wartburg-17th.century.gun.jpg\|thumb\|300px\|XVII ғасырдың дала зеңбiрегi]] '''Зеңбірек'''– жер үсті, су үсті және әуедегі нысаналарды атуға арналған артиллериялық қару. Батыс Еуропада 14 ғ-да пайда болды. З-тер калибрі жағынан кішіяя яя(75 мм-ге дейін), орта (76 – 130 мм) және ірі калибрлі (130 мм-ден жоғары) болып аталады. Оның сүйремелі, ө [[Санат:З]] '''Зеңбірек'''– ұңғылы артиллерияның басқа өкiлдерi, сондай гаубицалар немесе мортира, зеңбiрек (40-80 калибрлi) дiңгектiң үлкен ұзарты, снарядтың бастапқы жылдамдығы және алысқа ататындықпен айырмашылығы болады, бiрақта ол төбе кiшiсi максимал бұрышы болады. Гаубицалық және зеңбiрек дiңгегiнiң аралығында шартты шекарамен оның ұзындығы болып есептеледi 40 калибрлi. Кiшiрек 40 калибрлi сайманды дiңгектiң ұзындығының жанында (гаубица-зеңбiрек ) зеңбiрек-гаубицаны сияқты классификациялайды; жанында зеңбiрек үлкенiрек -. Зеңбiректердiң негiзгi тағайындауы жаудың объекттерi бойынша төсейтiн траектория бойынша атыс болып табылады. Сiлтеумен түзу, жабулы позицияларыдан (марш және шоғырлау орындарындағы, елдi мекендерде жаудың артиллерия батареялары, оның әскерлерiнiң бағаналарына) мақсаттарға бақылалмайтын оқ ату позициясынана дейiн зеңбiректердiң отын алады енен танктергене дейiн, жаудың кемелерге, фортификациялары хабар ал. == Тарихы == Бiрiншi дәрiмен атылатын қару Қытайда пайда болды және X ғасырдан белгiлi. Бомбарда және зеңбiрек ядросының бiрiншi қытай суретi XII ғасырдың ортасына жатады. Өзi қазба табылған ескi қытай бомбардалар құйылған 1288ден соңыра емес жыл болды. [[Сурет:Cannon bullets.png\|thumb\|300px\|XVIII ғасырдың зеңбiректерi үшiн оқ-дәрiлер]] Оқдәрiнiң қазiргi құрамы араб әлемiнiң орта ғасырлық ғалымдарымен XIII—XIV күре тамырға құйылатын жасалды бiрiн Санкт-Петербургке, екi-шi Парижбен сақталатын және бiр (аль- Махзунның қолжазбасы) 4 араб қолжазбалары Стамбулда бар болатынын болып есептеледi - 1260 жылдағы мамлюктердiң әскерi атақты жанындағы қырғын соғыстағы маңғол атты әскерiне қарсы ептеген қол ескi ауыр мылтықтары айн қолданатынын бекiтетiн 1320 жыл әкетiлетiн Джалуте. Арабтар Сиджилмасенiң жанында 1274 жылда дәрiмен атылатын қоршауға алу саймандарды тұңғыш рет қолданды. Мүмкiн оқдәрiнiң бiлiмi Еуропаға маңғолдар Қытайдан делдалдықтан арқылы түстi; оқдәрiнiң алғашқы еуропалық ескертулерi ғасыр ағылшын философы роджер Бэкон қолжазбаларындағы XIIIлердiң ортасында кездеседi. Испандықтар ғасырлар XIIIлердiң соңында ескi ауыр мылтық арабтарда үлгi алды. Англия және Италиядағы қолданылып қойылын дәрiмен атылатын қару XIV ғасырларды бiрiншi жартыда. Зеңбiрек отының тас күшейтулерiн тұңғыш рет ойдағыдай қиратсын 1374 жылда француздар, немесе 1377 жылда бургундықтарға да сәттi болды. Партингтон Ж. қазiргi авторды әбден әдiл бекiтедi, Испаниядағы артиллериясының тарихы арабтарды артиллерияға шығады, сонымен бiрге арабтар ол Италияны, Францияны және Германияға кiрген Испанияға дәрiмен атылатын қару алып жүретiнiн көрiп қалады. == Зеңбiректердiң түрлерi == [[Сурет:Uss iowa bb-61 pr.jpg\|thumb\|300px\|Кеме саймандарының оты, [[Айова линкоры.]]]] Қолдану бойынша: * [[Танк сайманы]] * [[Кеме сайманы]] * [[Авиация сайманы]] * [[Темiр жол транспортерiндегi сайман]] * [[Зениттiк қару]] * [[Темiр жол транспортерiндегi сайман]] * [[Атом зеңбiрегi]] - ядролық заряды бар снарядтар жер бетiндегi және теңiздегi мақсаттары бойынша атыс үшiн арналған. Мұндай жүйелердiң алғашқы үлгiлердiң бiрлерi АҚШ жасалған 280-шi зеңбiрек болды. 1953 Невада штатына полигонда 360 шақты кгтер массаның атом снарядтарымен бұл зеңбiректiң сынауында атты. Әсерлер түр бойынша: * Оқ-дәрiлi зеңбiрегi * [[Бумен зеңбiрек]] * [[Электромагниттi зеңбiрек]] ([[Гаусстың зеңбiрегi]] сонымен бiрге) Айналма атысы бар лафеттер және керемет үлкен төбенiң бұрышында мамандандырылған зеңбiректердi жау авиациясын авиациямен күрес үшiн қолайлы болып зенит саймандар ретiнде қолданылады. == Атақты зеңбiректер == * [[Патша- зеңбiрек]] (Жасаулар кезге артиллерия сайманымен әлемде ең үлкен болып табылды.) * [[К-5 ( зеңбірек)\|Леопольд темiр жол зеңбiрегi]] — применялась Германией во [[Вторая мировая война\|Второй мировой войне]].[[Екінші Дүниежүзілік соғыс\|Екінші Дүниежүзілік соғыста]] Германиямен қолданылды. * [[Дора]] — Екінші Дүниежүзілік соғыста Германиямен қолданылды, өзi жауынгерлiк әсер қолданылған ауыр және кесектiк саймандар. <gallery> [[Сурет:Dardanelles Gun Turkish Bronze 15c.png\|Осман базиликасы.]] [[Сурет:Tsar Pushka 2005.jpg\|Патша- зеңбiрек.]] [[Сурет:Parisgun2.jpg\|Париждiк зеңбiрек.]] [[Сурет:AnzioAnnie.jpg\|Темiр жол зеңбiрегi.]] [[Сурет:Upshot-Knothole GRABLE.jpg\|Атом зеңбiрегi.]] [[ar:مدفع]] [[bn:কামান (অস্ত্র)]] [[be:Пушка]] [[be-x-old:Гармата]] [[bs:Top]] [[bg:Топ (оръдие)]] [[ca:Canó]] [[cv:Тупă]] [[cs:Kanón]] [[da:Kanon (våben)]] [[de:Kanone]] [[en:Cannon]] [[et:Kahur]] [[es:Cañón (artillería)]] [[eo:Kanono]] [[eu:Kanoi]] [[fa:توپ (جنگ‌افزار)]] [[fr:Canon (artillerie)]] [[xal:Тов]] [[ko:캐넌]] [[hi:तोप]] [[hr:Top]] [[io:Kanono]] [[id:Meriam]] [[is:Fallbyssa]] [[it:Cannone]] [[he:תותח]] [[la:Canno]] [[lv:Lielgabals]] [[lt:Patranka]] [[jbo:bolci danti cecla xarci]] [[hu:Ágyú]] [[mg:Tafondro]] [[mr:तोफ]] [[ms:Meriam]] [[nl:Kanon (geschut)]] [[ja:カノン砲]] [[no:Kanon]] [[nn:Våpenet kanon]] [[pl:Armata]] [[pt:Canhão]] [[ro:Tun]] [[qu:Hatun illapa]] [[ru:Пушка]] [[sl:Top]] [[sh:Top]] [[fi:Kanuuna]] [[sv:Kanon]] [[th:ปืนใหญ่]] [[tr:Savaş topu]] [[uk:Гармата]] [[ur:توپ]] [[vec:Canon]] [[wa:Canon (del guere)]] [[bat-smg:Armata]] [[zh:加农炮]]

Зеңбірек: Нұсқалар арасындағы айырмашылық