Киев: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Киев''' ({{lang-uk|Київ}} {{IPA|[ˈkɪjiu̯]}}) - [[Украина]]ның [[елорда|астанасы]] және ең ірі [[қала]]сы, батыр-қала. [[Днепр]] өзенінің бойында орналасқан. [[Киев агломерациясы]]ның орталығы болып табылады. Киев – Украинаның жеке әкімдік-аймақтық бірлігі, елдің мәдени-басқару орталығы, сол сияқты [[Киев облысы]]ның әкімшілік орталығы. Украинаның орталық бөлігінің солтүстігіне қарай орналасқан. Тұрғындары жыл сайын орта есеппен алғанда 20 мың адамға тұрақты түрде өсіп келеді. <ref>[http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=527&lang=1 Населення Київа на 1.01.20ХХ років]</ref> Киев – халқының есебі бойынша европадағы [[Мәскеу]], [[Лондон]], [[Санкт-Петербург]], [[Берлин]] және [[Мадрид]]тен кейін алтыншы орынды иемденген.

Киев [[поляндық]]тар, [[Киев Русі]]нің, және [[Киев княздігікнязьдігі]]нің астанасы болған. [[1917|1917 жылғы]] [[қарашаның 7]] мен [[1918|1918 жылдың]] [[сәуірдің 29|29 сәуірі]] аралығында және [[1918|1918 жылдың]] [[желтоқсанның 14|14 желтоқсаны]] мен [[1919|1919 жылдың]] [[ақпанның 5|5 ақпаны]] аралығында - [[Украина Халық Республикасы]]ның астанасы, [[1918 жыл]]дың [[29 сәуір]]і мен [[14 желтоқсан]]ы аралығында – [[Украина Державасы]]ның (Ірі мемлекетінің) астанасы, [[1919 жыл]]дың [[7 қыркүйек|7 қыркүйегі]] мен [[желтоқсанның 29|29 желтоқсаны]] аралығында - [[ОРҚК Киев әскери облысы]]ның орталығы, [[1934 жыл]]дың маусымынан [[1991|1991 жылдың]] [[тамыздың 24|24 тамызына]] дейінгі уақыт аралығында [[УССР]], [[1991|1991 жылдан]] бері – [[Украина]] астанасы.

Киев – елдің алдаңғы қатарлы саяси, әлеуметтік-экономикалық, көліктік және ғылыми орталығы. Киевте үкіметтің жалпымемлекеттік органы және жергілікті өзін-өзі басқару органдары, [[шет мемлекеттер елшілігі]], жалпымемлекеттік коммерциялық ұйымдардың және қоғамдық бірлестіктердің, сол сияқты шет елшетел серіктестерінің Украинада жұмысістейтінжұмыс істейтін өкілдігінің көпшілігінің штаб-пәтерлері бар.

Ескіден қалған бір сөздерде қаланың атауы [[Кия]] деген есімнен шығады дейді - аңызда айтылғандай, Киев негізін қалаған ағайынды үш жігіттің ең үлкені. Бұл аңыз бізге дейін [[ХІІ ғасыр]]дың [[«Повесть временных лет»]] шежіресімен жеткен болатын.

''«БышаБыла три братья,— сообщает летописец,— единому имя Кий, а другому Щек, а третьему Хорив и сестра их Лыбедь. Седяше Кий на горе, идеже ныне оувоз Бо́ричев, а Щек седяше на горе, идеже ныне зовётся Щекови́ца, а Хорив на третьей горе, от него же прозвася Хореви́ца, и створиша град, во имя брата своего старейшего и нарекоша имя ему Киев. И бяше около града лес и бор велик, и бяху ловяща зверь, бяху мужи мудры и смыслени, и нарицахуся Поляне, от них же суть Поляне в Киеве и до сего дня».

Славян тілдерінде бұл қаланың атауында кейбір жайттарда [[Кий (князь)|Кий]] есімінен сын есімнің туындауы негізінің шығуына орай, екінші жариясы едәуір түленділіп айтылады. Мысалы, қала орыс тілінде Киев деп аталады, Поляк тілінде ''Kijów'' ({{IPA|[ˈcijuf]}}), сербтер мен хорваттар тілінде — ''Kijev''т.с.с. Киев ұзақ уақыттар бойына РоссияРесей империясының және КСРО-ның құрамында болғандықтан, қала атауы славян тілінен емес, орыс тілі: ағылшын Kiev, немісше Kiew, т.с.с. арқылы таралды. Украин үкіметініңүкіметі УкрайнаУкраина тәуелсіздігін алғаннан кейін ресми құжаттарда украиндық атауы негізін орыс тілінен емес, ағылшын тілінен алатын болды. <ref>[http://ukrlit.org/transliteratsiia/ РІШЕННЯ УКРАЇНСЬКОЇ КОМІСІЇ З ПИТАНЬ ПРАВНИЧОЇ ТЕРМІНОЛОГІЇ N9 Протокол N2 від 19 квітня 1996 р.]</ref> Бұл сонымен қатар, Киевтің ғылшынағылшын нұсқасына негізделіп, нәтижесінже Kyiv сөзі пайда болды, алайда ағылшын тілдес азаматтар үшін <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/talking_point/4946456.stm Q&A: Chernobyl 20 years on] [[BBC News]] 2006/04/26</ref> үйреншікті болмағандықтан да олардың қолданысында Kiev <ref>[http://www.kiev-life.com/kyiv/kiev-or-kyiv Kiev or Kyiv] Kiev-Life.com</ref> сөзінен гөрі сирек айтылады..

ІХ ғасырдан бастап Киев Шығыс ЕвропаныңЕуропаның интеллектуалды дамуының орталығы болды. XVII ғасырдың аяғынан бастап Киев-Могилян академиясы көптеген танымал ғалымдарды даярлап шығарды. Алайда бірінші европалықеуропалық үлгідегі заманауи университет Николай І патшаның жарлығымен Әулие Владимир атындағы Киев Императорлық университеті ретінде құрылды.

Міне, бүгінде Киев –Украинадағы– Украинадағы ірі ғылым мен білім орталықтарының бірі. Киевте халықаралық дәрежедегі университеттерді қосып алғанда, көптеген жоғары және орта білім мекемелері, соның ішінде Украинаның үш ең беделді университетттері: Тарас Шевченко атындағы Киев Ұлттық Университеті, Украинаның «КПИ» Ұлттық техникалық Университеті және «Киев-Могилян академиясы» Ұлттық университеті орналасқан <ref>[http://korrespondent.net/ukraine/events/844116 Корреспондент опубликовал рейтинг лучших украинских вузов " Последние события в Украине — Корреспондент]</ref>.

[[Сурет:Kiev funicular. Lower station at night.jpg|thumb|250px|Фуникулёрдің төменгі станциясыстансысы]]